ندای قم / یادداشت / سید جواد دهناد / رییس اسبق اتحادیه نانوایان قم؛ با هدف ایجاد شفافیت در توزیع آرد و نظارت بر فرایند پخت و فروش نان، سامانه «آرد و نان نانینو» طراحی و اجرا شد. این طرح که در ظاهر می‌تواند گامی مؤثر در کنترل هدررفت یارانه‌ها و ارتقاء کیفیت توزیع باشد، در اجرا با مشکلات و نواقصی همراه بوده که نانوایان سراسر کشور را با چالش‌های جدی مواجه کرده است.
۱. کندی فرآیند فروش و صف‌های طولانی
یکی از مهم‌ترین آسیب‌هایی که نالینو به دنبال داشته، افزایش زمان انجام تراکنش و کندی در فروش نان است. نانوایی‌ها که پیش‌تر با سرعت بالاتری نان را تحویل مشتری می‌دادند، حال باید هر تراکنش را در سامانه ثبت کنند، امری که باعث ایجاد صف‌های طولانی، نارضایتی مشتریان و فشار روانی بر نانوا شده است.
۲. مشکلات فنی مکرر و قطعی سامانه
قطع شدن سامانه، اختلال در اتصال دستگاه‌های کارتخوان به سیستم و نبود پشتیبانی فوری، نانوایان را در بسیاری از مواقع دچار سردرگمی و توقف فعالیت کرده است. این اختلال‌ها نه‌تنها بر درآمد روزانه تأثیر می‌گذارند، بلکه اعتبار نانوایان نزد مشتریان را نیز زیر سوال می‌برد.
۳. سهمیه‌بندی ناعادلانه بر مبنای داده‌های ناقص
سهمیه آرد نانوایان بر اساس اطلاعات ثبت‌شده در سامانه تعیین می‌شود. اما هنگامی که به دلیل قطعی سیستم یا خطای انسانی ثبت داده ناقص یا اشتباه انجام شود، سهمیه نانوا کاهش یافته و در نتیجه، فعالیتش با اختلال روبرو می‌شود. نبود امکان اعتراض مؤثر به این محاسبات، مشکل را دوچندان کرده است.
۴. نادیده گرفتن واقعیت‌های اجتماعی شغف نانوایی
بخش قابل‌توجهی از نانوایان را افراد مسن، یا فاقد آشنایی با فناوری تشکیل می‌دهند. طراحی پیچیده سامانه و الزام به استفاده از فناوری بدون آموزش کافی، باعث شده بسیاری از نانوایان برای انجام امور روزمره خود وابسته به دیگران باشند یا نتوانند سهمیه خود را کامل دریافت کنند.
۵. نبود انعطاف و سخت‌گیری بیش از حد
در مواردی که دستگاه خراب می‌شود، اینترنت قطع است یا شرایط غیرعادی پیش می‌آید، سامانه نانینو امکان انعطاف‌پذیری لازم را ندارد. این در حالی است که نانوایی‌ها بازرسی و نظارت‌های مکرری را تجربه می‌کنند که اغلب منجر به جریمه یا تذکر می‌شود، بی‌آنکه شرایط واقعی آن‌ها در نظر گرفته شود.
سخن پایانی
هدف نهایی از راه‌اندازی سامانه‌هایی چون نانینو، ارتقای عدالت، شفافیت و کیفیت در نظام توزیع نان است؛ اما در غیاب آموزش، زیرساخت فنی مناسب، و درک واقعیت‌های صنفی نانوایان، چنین سامانه‌هایی نه‌تنها به هدف نمی‌رسند، بلکه باعث گسترش نارضایتی و تضعیف یکی از شریف‌ترین مشاغل جامعه می‌شوند.
ضروری‌ست مسئولان مربوطه با بازنگری در سازوکار اجرایی نانینو، صدای نانوایان را بشنوند و اصلاحاتی عاجل و کارآمد در مسیر اجرای این طرح انجام دهند.
