گزارش / سمیه حیدری
فصل جابه‌جایی مستاجران فرارسیده و افزایش افسارگسیخته اجاره‌بها همانند هر سال به معضلی لاینحل در حوزه مسکن تبدیل شده است؛ مستاجران از بالا بودن نرخ اجاره‌بها شکایت دارند و موجران نیز با دلخوری، نابسامانی در وضعیت اقتصادی را عامل این قیمت‌های نجومی می‌دانند.
به گزارش ندای قم ؛این روزها التهاب بازار مسکن در همه شهرهای کشور خبرساز شده، استان قم نیز از این موضوع مستثنی نبوده و افزایش بی‌حدوحساب اجاره‌بها باعث نارضایتی‌های زیادی در این حوزه شده است.
استان قم به دلیل دارا بودن شرایطی از جمله مهاجرپذیر بودن و همچنین استقرار چند دانشگاه بزرگ در این شهر نسبت به استان‌های دیگر در حوزه مسکن با چالش‌های بیشتری روبه‌روست.
با توجه به اینکه حداکثر افزایش قانونی اجاره‌بها در تهران ۲۵ درصد و سایر شهرها ۲۰ درصد اعلام شده، ولی این میزان در درصد بالایی از معامله‌های انجام شده در بنگاه‌های معاملات املاک استان قم رعایت نشده است.
کارشناسان مسکن معتقدند قیمت اجاره‌بها تابع قیمت مسکن است و امسال نیز جهش قیمت مسکن دلیل اصلی افزایش بی‌حدواندازه اجاره‌بها بوده است.
برای کسب اطلاع از جزییاتی درباره میانگین افزایش قیمت اجاره‌بها تحقیقی انجام داده ایم؛ در این تحقیق منطقه پردیسان به دلیل سکونت اقشار کم‌درآمد و پایین بودن اجاره‌بها نسبت به سایر مناطق سطح شهر قم انتخاب شده است.
بر اساس تحقیق میدانی، ۵۹ معامله‌ای که در یک ماه گذشته در ۱۴ بنگاه معاملاتی املاک در منطقه پردیسان قم ثبت شده، نشان می‌دهد فقط در یک مورد میزان افزایش اجاره‌بها ۲۵ درصد بوده و در سه مورد این افزایش از ۳۴ تا ۵۰ درصد بوده است.
در این تحقیق مشخص شد، میزان افزایش اجاره‌بها در ۱۲ مورد از ۵۱ تا ۶۸ درصد، در ۱۶ مورد از ۷۱ تا ۱۰۰ درصد و در ۲۶ مورد از ۱۰۵ درصد تا ۴۰۰ درصد ثبت شده است.
به گفته کارشناسان، عدم تولید مسکن در سال‌های گذشته و انباشت آن از دلایل افزایش اجاره‌بها به شمار می‌رود؛ در حالی‌که باید هر سال تعداد مشخصی مسکن احداث شود تا پاسخگوی نیاز جامعه باشد.
کارشناسان معتقدند با توجه مشکلات موجود، اجرای طرح نهضت ملی مسکن باید سرعت بیشتری بگیرد و تسهیلات قابل قبولی به متقاضیان پرداخت شود؛ از سوی دیگر آزادسازی اراضی ملی که بخشی از آن در اختیار موسسات است باید هر چه زودتر انجام شود، در غیراینصورت بخش مسکن وارد فاز بحرانی می‌شود.
در گفت‌وگو با تعدادی از مالکان و مستاجران که در منطقه پردیسان قم بتازگی اقدام به عقد قرارداد کرده‌اند، وضعیت اجاره‌بها را بررسی نموده ایم
مستاجران سخت‌ترین روزهای اجاره‌نشینی را تحمل می‌کنند
یکی از مستاجران گفت: متاسفانه اجاره‌بهای منزل روزبه‌روز در حال افزایش است و ما مستاجران در حال حاضر سخت‌ترین روزهای اجاره‌نشینی را تحمل می‌کنیم.
وی افزود: من به‌عنوان یک معلم، بیش از یک‌سوم حقوقم صرف پرداخت اجاره‌بها می‌شود و این در حالی است که اجاره‌بها در گذشته سهم بسیار کمتری از دریافتی‌ام را داشت؛ اما روزبه‌روز باید پول بیشتری برای این منظور کنار بگذاریم و مشخص نیست این دومینوی افزایش اجاره‌بها تا کجا می‌خواهد ادامه پیدا کند؛ این وضعیت برای ما اجاره‌نشین‌ها مانند برزخی است که در آن گرفتار شده‌ایم.
وی ادامه داد: متاسفانه امروز وضعیت به‌گونه‌ای شده که هر فرد حتی اگر یک واحد مسکونی داشته باشد، سعی می‌کند تمام هزینه‌های جاری زندگی خود را از دریافت اجاره همان یک واحد تامین کند و در این آشفته بازار مسکن، برخی از صاحب‌خانه‌ها نیز از آب گل‌آلود ماهی می‌گیرند.
وی خاطرنشان کرد: در چنین شرایطی چگونه می‌توان مدیریت هزینه داشت؟ مساله اینجاست که قیمت اقلام خوراکی، پوشاک و دیگر هزینه‌ها هم‌زمان چند برابر شده و بار بسیار سنگینی بر روی دوش ما مستاجرهاست و متاسفانه مقابل خانواده شرمنده هستیم.
یکی از مالکان که آپارتمانش در اجاره یکی از شهروندان است، گفت: هر سال برای تمدید قرارداد اجاره سعی بر آن دارم که یک معامله همراه با سود برای دو طرف را شاهد باشیم به این معنا که هم مستاجر و هم صاحب‌خانه راضی باشند.
مالکان باید با قیمت منطقی اجاره‌بها را افزایش دهند
حوری دوازده‌امامی افزود: در سال‌های گذشته سعی بر افزایش منطقی اجاره‌بها داشتم و بیشتر مواقع به گونه‌ای افزایش دادیم که مطابق عرف معقول منطقه و یا نرخ رسمی اعلام شده از سوی دولت باشد.
وی ادامه داد: نظم در پرداخت اجاره‌بها و محافظت مناسب از بنای ساختمان نیز از ملاک‌هایی است که برای مالکان به‌منظور توافق مناسب‌تر با مستاجر اهمیت دارد.
وی تاکید کرد: همه هموطن و همشهری هستیم و طبق رسم انسانی و مسلمانی باید به یکدیگر رحم و مروت داشته باشیم تا خودمان نیز مشمول رحم و مروت شویم، از این رو مالکان باید سعی کنند با قیمت منطقی اجاره‌بها را افزایش دهند.
یکی از مستاجران نیز گفت: حدود سه سال در واحدی حدود ۹۰ متری سکونت داشتم، ولی امسال به یکباره مالک اجاره‌بها را ۶۵ درصد افزایش داد.
وی افزود: با توجه به ناتوانی در پرداخت کرایه ناچار هستم برای امسال واحدی کوچک‌تر اجاره کنم، از مسوولان درخواست دارم به قراردادهای مالک و مستاجر نظارت بیشتری داشته باشند.
یکی دیگر از مالکان نیز با اشاره به افزایش چشمگیر اجاره‌بها، گفت: از طرفی با این افزایش قیمت آسیب‌های زیادی به مستاجران وارد می‌شود، از طرفی دیگر نیز اغلب مالکان نیز سرمایه‌گذاری در مسکن، تنها یا مهمترین وسیله امرار معاش آنهاست.
وی تاکید کرد: معتقدم اجاره‌بها باید به اندازه عرف جامعه افزایش یابد تا مالک و مستاجر هیچکدام زیان نبینند.
مستاجر دیگری به خبرنگار ایرنا گفت: با توجه به قیمت‌های نجومی در منطقه پردیسان، ناچار هستم برای تامین معاش خانواده به منطقه‌ای پایین‌تر نقل مکان کنم.
وی افزود: افزایش غیرواقعی و غیرمنصفانه اجاره‌بها مانع پیشرفت مستاجران در زندگی شده است و تامین کرایه خانه از دغدغه‌های همیشگی ما می‌باشد.
عدم تناسب بین تعداد واحد مسکونی و مستاجران از دلایل افزایش اجاره‌بها
رییس اتحادیه مشاوران املاک استان قم نیز گفت: بر اساس مصوبه دولت اجاره‌بها باید ۲۰ تا ۲۵ درصد افزایش یابد، ولی اکثر مالکان این میزان افزایش را قبول ندارند و فقط درصد کمی از آنها به این میزان افزایش قناعت کرده اند.
مرتضی محمدی افزود: مالکان معتقدند با توجه به تورم موجود در جامعه و همچنین افزایش ارزش ملک، به همین میزان باید کرایه واحدهای مسکونی نیز افزایش یابد.
وی در عین حال اضافه کرد: به تمام مشاوران املاک سطح شهر هشدار داده شده است تا از ثبت معاملات خارج از ضوابط و بالای ۲۵ درصد خودداری کنند؛ بازرسان اتحادیه مشاوران املاک نظارت ویژه‌ای بر این امر دارند.
وی ادامه داد: ناظران اتحادیه در صورت مشاهده تخلف، در مرحله نخست تذکر کتبی می دهند و در مرحله دوم سایت مشاور املاک مربوطه بسته می‌شود.
محمدی تاکید کرد: مستاجران می‌توانند در صورت مشاهده تخلف، مراتب را به اتحادیه مشاوران املاک قم اطلاع دهند.
وی بیان کرد: بر اساس بازرسی‌های صورت گرفته ۷۰ درصد مشاوران املاک ضوابط مورد نظر را در معاملات رعایت می‌کنند و ۳۰ درصد باقی مانده به دلایلی از جمله اصرار مالکان، میزان افزایش اجاره‌بها بیش از ۲۵ درصد در معاملات را ثبت کرده‌اند.
وی با بیان اینکه وضع مالی مستاجران ضعیف است، ادامه داد: مالکان نیز به دلیل تورم موجود در جامعه حق افزایش اجاره‌بها را دارند، ولی با توجه به شناختی که از شهروندان دلسوز داریم، درصد بالایی از آنها به قیمت‌های عرف جامعه قانع می‌شوند.
محمدی با اشاره به اینکه ملک در قم کم است و مستاجر زیاد است، تصریح کرد: عدم تناسب بین تعداد مالک و مستاجر و ادامه این وضعیت، در آینده نزدیک باعث بحرانی شدن اجاره‌بها خواهد شد.
باید قیمت‌ها از سایت‌های تبلیغاتی مانند دیوار و شیپور حذف شود
به گفته وی، در منطقه پردیسان واسطه‌گری کاذب زیاد است و تعداد زیادی از مشاوران املاک به‌صورت غیرقانونی فعالیت می‌کنند، این مسائل از جمله دلایل مهم افزایش اجاره‌بهاست.
وی خاطرنشان کرد: بر اساس گزارش بازرسان اتحادیه املاک برخی واسطه گران در منطقه پردیسان حتی تا ۳۰ واحد مسکونی را در اختیار دارند و این واحدها خالی است؛ بازرسان اتحادیه مشاوران املاک در حال شناسایی این موارد هستند تا با جایگزینی مستاجران، قیمت رهن و اجاره به تعادل برسد.
رییس اتحادیه مشاوران املاک قم سایت‌های تبلیغاتی و فضای مجازی نیز دلیلی بر این افزایش قیمت دانست و گفت: وقتی مردم قیمت‌های غیرواقعی را در فضای مجازی می‌بینند، در مواجهه با قیمت‌های کمی پایین‌تر در مشاوران املاک سریع اقدام به اجاره واحد مسکونی می‌کنند.
وی تاکید کرد: معتقدم باید قیمت‌ها از سایت‌های تبلیغاتی مانند دیوار و شیپور حذف شود.
به گفته وی، دولت باید به کمک مردم بیاید و بانک‌ها نیز شرایط ضامن وام ودیعه مسکن را تسهیل کنند.
۱۱ هزار مستاجر متقاضی تسهیلات کمک ودیعه مسکن هستند
مدیرکل راه و شهرسازی استان قم نیز گفت: در سال جاری تاکنون حدود ۱۱ هزار مستاجر قمی متقاضی بهره‌مندی از تسهیلات کمک ودیعه مسکن بوده‌اند که از آنان ثبت‌نام شده است.
محمد صادقی در خصوص جزییات تسهیلات اعطا شده برای کمک ودیعه مسکن در استان افزود: از ۱۲ خردادماه که ثبت‌نام برای وام کمک ودیعه مسکن آغاز شد تا کنون ۱۰ هزار و ۹۷۲ تَن در سطح استان متقاضی بهره‌مندی از این تسهیلات بوده و اقدام به ثبت‌نام کردند.
وی با بیان اینکه اعطای این تسهیلات به متقاضیان حائز شرایط در حال انجام است اذعان داشت: در مرحله نخست ثبت‌نام وام ودیعه مسکن که در سال ۱۳۹۹ انجام شد به ۶ هزار متقاضی و در مرحله دوم در سال ۱۴۰۰ به تعداد چهار هزار و ۹۰۸ متقاضی در سطح استان قم وام کمک ودیعه مسکن پرداخت شده است.
مدیرکل راه و شهرسازی استان قم بیان داشت: ثبت‌نام برای وام کمک ودیعه مسکن از طریق سامانه جامع طرح‌های حمایتی مسکن وزارت راه و شهرسازی به نشانی saman.mrud.ir در بخش ثبت‌نام تسهیلات کمک ودیعه انجام می‌شود.
وی با اشاره به اینکه سقف تسهیلات کمک ودیعه مسکن در مرکز و سایر شهرهای استان به ترتیب ۷۰۰ و ۴۰۰ میلیون ریال است.
وی تاکید کرد: افرادی که متقاضی دریافت تسهیلات ودیعه و اجاره مسکن هستند باید دارای اجاره‌نامه و کد رهگیری باشند.
صادقی یادآور شد: نرخ سود تسهیلات ودیعه مسکن ۱۸ درصد و طول دوره بازپرداخت پنج سال است.
