تحول در تبلیغ با رویکرد تمدنی و مقابله با گفتمان غربی

معاون تبلیغ و امور فرهنگی حوزه‌های علمیه با تأکید بر ضرورت تمدن‌سازی اسلامی، از تحولات گسترده در عرصه تبلیغ، گسترش فعالیت‌های بین‌المللی مبلغان، اجرای طرح‌های منسجم فرهنگی و شکل‌گیری جبهه فرهنگی ملی و بین‌المللی خبر داد.
به گزارش ندای قم ،حجت‌الاسلام والمسلمین حسین رفیعی معاون تبلیغ و امور فرهنگی حوزه‌های علمیه، پیش از ظهر روز شنبه 21 تیرماه در نشست خبری سالروز دیدار طلاب و مبلغان با مقام معظم رهبری و تبیین بیانات ایشان درباره اهمیت تبلیغ در حوزه‌های علمیه و ضرورت تحول در این عرصه که در سالن جلسات آیت‌الله حائری(ره) مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه در قم برگزار شد به تبیین مسائل تمدنی و رویکردهای نوین تبلیغی پرداخت.
وی با اشاره به تأکیدات مقام معظم رهبری در پیام ایشان به مناسبت یکصدمین سالگرد تأسیس حوزه علمیه قم، اظهار کرد: تمدن‌سازی از جمله مفاهیم کلیدی و محوری مورد تأکید رهبری است. از این‌رو، تمدن و تمدن نوین اسلامی به‌عنوان یک رویکرد الزامی، ضروری و واجب برای همه ما مطرح است.
معاون تبلیغ و امور فرهنگی حوزه‌های علمیه با تبیین تقابل دو رویکرد تمدنی، گفت: در حال حاضر دو جریان تمدنی در دنیا وجود دارد؛ تمدن غربی که بر پایه اومانیسم، سکولاریسم، لیبرالیسم و اصالت فرد شکل گرفته است و تمدن اسلامی که مبتنی بر توحید، عدالت، کرامت و معنویت است.
عضو مجلس خبرگان رهبری افزود: در تمدن غربی، اومانیسم جایگزین خدا شده و در نگاه سکولار، دین ناکارآمد تلقی می‌شود و نقشی در اداره جامعه ندارد. این رویکرد فکری امروزه در بسیاری از کشورهای جهان سایه افکنده و امپراتوری رسانه نیز در خدمت این تفکر است. این رسانه‌ها به دنبال برهم زدن نظم فکری جوامع و تضعیف فرهنگ اصیل دینی و اسلامی هستند و افکار عمومی را در مسیری که خود می‌خواهند هدایت می‌کنند.
حجت الاسلام والمسلمین رفیعی با اشاره به مبانی تمدن غربی، اظهار کرد: در این تمدن، کشورها به دو دسته سلطه‌گر و سلطه‌پذیر تقسیم می‌شوند، اما در مقابل، تمدن نوین اسلامی بر ارزش‌هایی چون توحید، معنویت و کرامت انسان تأکید دارد. این در حالی است که دشمنان تلاش کرده‌اند این گفتمان را زیر سؤال ببرند و مدعی شوند دین نمی‌تواند جامعه را اداره کند.
عضو مجلس خبرگان رهبری ادامه داد: انقلاب اسلامی، به رهبری حضرت امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری، در طول ۴۷ سال گذشته توانسته است مدل جدیدی از حکمرانی را ارائه کند. این انقلاب مبتنی بر جمهوریت و اسلامیت است؛ جمهوریت یعنی نقش مردم در اداره حکومت و اسلامیت به معنای نقش دین در اداره جامعه. دشمنان در پی آن هستند که بین این دو اصل تقابل ایجاد کنند، همان‌طور که تقابل علم و دین را ترویج دادند.
معاون تبلیغ و امور فرهنگی حوزه‌های علمیه با اشاره به تأثیرات جهانی انقلاب اسلامی، تصریح کرد: انقلاب اسلامی نظم جهانی حاکم شامل بلوک شرق، غرب، سکولاریسم و کمونیسم را دگرگون کرد و در برابر قدرت‌های جهانی و پیمان‌های نظامی چون ناتو و ورشو ایستاده است. امروز این انقلاب با اتکا به نظریه ولایت فقیه، مردمی بودن و نقش محوری اسلام به‌عنوان یک مدل زنده و موفق حکمرانی مسیر خود را با مقاومت و تأثیرگذاری بیشتر ادامه می‌دهد.
تحول در عرصه تبلیغ با فعالیت در مناسبت‌های ملی و مذهبی
وی در ادامه به تحولات صورت‌گرفته در حوزه تبلیغ اشاره کرد و گفت: امروز در حوزه تبلیغ بین‌الملل، تعداد قابل توجهی از مبلغان در کشورهای مختلف فعال هستند، آموزش‌های لازم را دیده‌اند، به کار گرفته شده‌اند و مورد حمایت قرار دارند. در ایام اربعین حدود ۵۰۰ مبلغ زبان‌دان به‌صورت فعال در عرصه تبلیغ حضور دارند.
معاون تبلیغ و امور فرهنگی حوزه‌های علمیه اظهار کرد : در گذشته، تبلیغ بیشتر محدود به ماه‌های محرم و رمضان بود، اما اکنون فصول تبلیغی توسعه یافته و ایام تابستان، نوروز، دهه فجر و دیگر مناسبت‌های ملی و مذهبی نیز مشمول فعالیت‌های تبلیغی شده‌اند.

۱۰۷۶ گروه تبلیغی میدانی در کشور فعالیت دارند
حجت الاسلام والمسلمین رفیعی با اشاره به رویکرد جدید حوزه‌های علمیه در تبلیغ، عنوان کرد: امروز شخصیت و فقیهی در رأس حوزه قرار دارد که خود مبلغ داخلی و بین‌المللی است، به بیش از ۱۰۰ کشور سفر کرده و در مجامع بین‌المللی حضور داشته است. این امر رویکردی مهم و تحول‌آفرین در عرصه تبلیغ به شمار می‌رود.
وی افزود: بعد از فرمایشات مقام معظم رهبری درباره تحول در تبلیغ، بیشترین سهم بودجه حوزه به بخش تبلیغ اختصاص یافت. در بخش اعزام نیز تحولات قابل توجهی رخ داده است و طلاب و اساتید فاضل به مناطق مختلف اعزام می‌شوند. در حال حاضر، ۱۷۰ نفر از نخبگان حوزوی کشور در قالب فعالیت‌های تبلیغی در حال فعالیت هستند.
معاون تبلیغ و امور فرهنگی حوزه‌های علمیه همچنین از طراحی و اجرای طرح اوقات فراغت تابستانی ویژه دانش‌آموزان خبر داد و گفت: این طرح از امسال به‌صورت منسجم در سطح کشور اجرا خواهد شد.
وی با اشاره به حضور فعال گروه‌های تبلیغی در سطح کشور اظهار کرد: هم‌اکنون ۱۰۷۶ گروه تبلیغی میدانی در کشور فعالیت دارند که برخی از آن‌ها به‌صورت تخصصی، کشوری و استانی فعالیت می‌کنند و برای آن‌ها مأموریت‌های مشخصی تعریف شده است.
سه گام اساسی برای تحقق تحول تبلیغی
حجت الاسلام والمسلمین رفیعی تحقق تحول در عرصه تبلیغ را نیازمند سه گام اساسی دانست و گفت: نخست، باید درون حوزه، شورای راهبری میان واحدهای تبلیغی شکل بگیرد و انسجام داخلی ایجاد شود. دوم، نهادهای بیرونی حوزوی که رسالت تبلیغی دارند، باید به هماهنگی و انسجام مطلوب برسند. سوم، جبهه فرهنگی در سطح ملی و بین‌المللی میان نهادهای حوزوی و غیروحوزوی باید شکل گیرد که مقدمات آن در حال فراهم شدن است و این نشست نیز یکی از مصادیق آن است.
معاون تبلیغ و امور فرهنگی حوزه‌های علمیه در پایان با اشاره به ساختار جدید حوزه، خاطرنشان کرد: رویکرد مدیریت تبلیغ واگذاری امور به استان‌ها و گروه‌های تبلیغی و دوری از تصدی‌گری است. همچنین دوره تربیت خطیب به خروجی‌های مؤثر رسیده و در حال توسعه است. علاوه بر این، رشته‌های تخصصی تبلیغ در سطوح سه و چهار ایجاد شده و در حال جذب و آموزش طلاب می‌باشند.
معاون تبلیغ دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم:
تبلیغ باید اولویت نخست حوزه شود
معاون تبلیغ دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم نیز در این نشست خبری گفت:اگر تبلیغ مأموریت نخست حوزه است، باید این اولویت در فرآیند جذب، آموزش، تخصیص منابع و حمایت‌های حوزوی متجلی شود.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین سعید روستا آزاد با اشاره به گستردگی و پیچیدگی جنگ رسانه‌ای دشمن علیه جمهوری اسلامی، اظهار کرد: امروز میدان اصلی جنگ، نه میدان گلوله و سلاح، بلکه میدان روایت‌هاست که روایت‌گری دقیق از هویت، مظلومیت و مقاومت ملت ایران به جبهه نخست نبرد تبدیل شده است.
معاون تبلیغ دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم در ادامه به فعالیت‌های آموزشی این نهاد اشاره و اظهار کرد: مرکز آموزش کاربردی تبلیغ که با تلاش‌های زنده‌یاد حجت‌الاسلام راستگو در دهه ۶۰ بنیان نهاده شد، اکنون به نهادی پیشرفته با بیش از ۲۰۰ هزار دقیقه محتوای تخصصی و مجازی تبدیل شده است که نیازهای محتوایی و مهارتی مبلغان را در عرصه‌های گوناگون پاسخ می‌دهد.
وی همچنین از تداوم تولید بسته‌های محتوایی مناسبتی ویژه ماه‌های محرم، رمضان و تابستان خبر داد و گفت: این بسته‌ها با سابقه‌ای بیش از ۲۸ سال، امروز از طریق پایگاه‌های رسمی در اختیار مبلغان سراسر کشور قرار می‌گیرند.
حجت الاسلام روستا آزاد در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به دیدار تاریخی مبلغان با مقام معظم رهبری در دو سال پیش، یادآور شد: ایشان در این دیدار، راه‌اندازی کانون‌های عظیم تبلیغی با سه مأموریت تربیت، تولید محتوا و ارائه قالب‌های نوین تبلیغ را به‌عنوان یک مطالبه اساسی مطرح کردند که جشنواره «جنات» پاسخی روشن به این مطالبه راهبردی بود.
وی با ارائه گزارشی از این رویداد افزود: در جشنواره «جنات» بیش از هزار گروه و مبلغ از سراسر کشور مشارکت کردند و حدود ۹۰۰ مصاحبه تخصصی انجام شد و این جشنواره بستری متمرکز برای اشتراک تجارب، ایده‌ها و الگوهای عملیاتی شده تبلیغی در سطح ملی فراهم کرده است.
معاون تبلیغ دفتر تبلیغات اسلامی با انتقاد از شکاف ساختاری میان اولویت تبلیغ و رویکردهای اداری حوزه‌های علمیه، تصریح کرد: اگر تبلیغ مأموریت نخست حوزه است، باید این اولویت در فرآیند جذب، آموزش، تخصیص منابع و حمایت‌های حوزوی متجلی شود و واقعیتی که تاکنون در لایه‌های مدیریتی نهادینه نشده و نیازمند تحولی عمیق است.
حجت الاسلام روستا آزاد با اشاره به ظرفیت عظیم مراکز پژوهشی، فرهنگی و آموزشی در بدنه حوزه‌های علمیه، اظهار کرد: تولیدات متنوع و قابل‌توجهی در زمینه محتوای تبلیغی، روش‌های نوین و مخاطب‌شناسی در حال انجام است که اگر این ظرفیت‌ها به‌صورت هدفمند در میدان نبرد روایت‌ها به‌کار گرفته شوند، بی‌تردید زمینه‌ساز پیروزی در این جنگ تمام‌عیار خواهند بود.
معاون فرهنگی و تبلیغ سازمان تبلیغات اسلامی :
امروز معیار اصلی ما، حجم و کیفیت تبلیغ میدانی است
معاون فرهنگی و تبلیغ سازمان تبلیغات اسلامی نیز در این نشست خبری با تأکید بر حضور راهبردی این سازمان در میدان نبرد روایت‌ها، از نقش‌آفرینی بیش از ۹۰ هزار طلبه در این عرصه خبر داد.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین رضا عزت‌زمانی با اشاره به مأموریت کلان سازمان تبلیغات اسلامی در تبیین اسلام ناب، تصریح کرد: تبلیغ دینی در عصر حاضر، تنها فعالیتی مذهبی نیست، بلکه یک حرکت تمدنی و راهبردی در برابر جنگ روایت‌ها و تهاجم فرهنگی است.
وی با بیان این‌که سازمان تبلیغات اسلامی بیش از ۴۰ مأموریت فعال در حوزه‌های مختلف تبلیغ، رسانه، هنر و فرهنگ دارد، اظهار کرد: تبلیغ طلبگی، فقط بخشی از فعالیت‌های ما است و باید همکاری نهادهایی مانند حوزه علمیه و دفتر تبلیغات را در این منظومه تبلیغی برجسته‌تر دید.
حجت الاسلام عزت‌زمانی با اشاره به رشد مشارکت بانوان در عرصه تبلیغ، گفت: از مجموع ۱۳۰ هزار تبلیغ میدانی ثبت‌شده، بیش از ۴۰ درصد توسط بانوان انجام شده که بیانگر ظرفیت عظیم این قشر مؤثر در گسترش گفتمان دینی است و به همین جهت، حمایت از تبلیغ بانوان به‌عنوان اولویت راهبردی در سازمان تبلیغات دنبال می‌شود.
وی همچنین تغییر رویکرد سازمان در ارزیابی عملکرد را تشریح کرد و گفت: امروز معیار اصلی ما، حجم و کیفیت تبلیغ میدانی است نه صرفاً فعالیت‌های اداری و سازمانی؛ بسیاری از مبلغان در میدان عمل بدون داشتن حکم اداری رسمی در حال اثرگذاری جدی هستند.
معاون فرهنگی و تبلیغ سازمان تبلیغات اسلامی در ادامه از راه‌اندازی «مدرسه شمع» و «سامانه شمع» برای ساختارمند کردن فرآیند تربیت مبلغ خبر داد و اظهار کرد: این مدل، پیوندی مؤثر میان اساتید برجسته، شاگردان تربیت‌یافته و میدان واقعی تبلیغ برقرار کرده است.
وی افزود: در ماه مبارک رمضان و ایام محرم، بیش از ۹۰ هزار طلبه با محوریت ۳۰ استاد مطرح در طرح‌های آموزشی و تبلیغی مشارکت داشته‌اند که این الگو می‌تواند زمینه‌ساز ایجاد کانون‌های گسترده تبلیغ در آینده شود.
حجت الاسلام عزت‌زمانی با تسلیت ایام عزاداری سیدالشهدا (ع) و گرامی‌داشت یاد سرداران شهید انقلاب، تأکید کرد: انقلاب اسلامی یک حادثه صرفاً سیاسی نیست، بلکه احیای یک هویت چندهزار ساله مبتنی بر توحید، انسان‌محوری و جغرافیای تمدنی ایران است. امروز، صدای هیئت‌ها صدای ملی‌گرایی واقعی است؛ همان دفاع از وطن و ارزش‌های دینی.
وی با هشدار نسبت به برخی جریان‌ها که در پسِ شعارهای ملی‌گرایی به‌دنبال تضعیف هویت دینی هستند، افزود: اسلام، به‌عنوان الگوی تمدن‌ساز فراتر از مرزهای جغرافیایی است و این حقیقت باید در همه حوزه‌های تبلیغی، رسانه‌ای و هنری با زبان رسا و روایت مؤثر بازگو شود.
معاون فرهنگی تبلیغی حوزه علمیه خواهران :
حضور میدانی، مؤثر و هدفمند مبلغان از اولویت‌های اصلی است
معاون فرهنگی تبلیغی حوزه علمیه خواهران نیز در این نشست خبری با اشاره به تأکیدات رهبر معظم انقلاب درباره اولویت‌ داشتن تبلیغ در نظام حوزه، از راه‌اندازی قرارگاه‌های فرهنگی در ۲۵۰ مدرسه علمیه خواهران خبر داد.
حجت‌الاسلام آرش رجبی با اشاره به تأکیدات مکرر رهبر معظم انقلاب بر اهمیت تبلیغ دینی، اظهار کرد: نگاه رهبری به تبلیغ دینی، نگاهی محوری، راهبردی و تمدنی است و این مأموریت باید در صدر اولویت‌های آموزشی، پژوهشی و تربیتی حوزه‌های علمیه قرار گیرد.
وی با بیان اینکه تبلیغ، امری دفعی و لحظه‌ای نیست، تصریح کرد: فرآیند اثرگذاری تبلیغ دینی، حداقل به پنج سال زمان نیاز دارد و باید آن را به‌مثابه یک پروژه فرهنگی-اجتماعی بلندمدت دید و بر همین اساس، حوزه علمیه خواهران در سال‌های اخیر، گام‌های مؤثری در راستای نهادینه‌سازی این رویکرد برداشته است.
معاون فرهنگی تبلیغی حوزه علمیه خواهران خاطرنشان کرد: تأکیدات رهبر انقلاب درباره تبلیغ، اگرچه سابقه‌ای طولانی دارد، اما در بیانات سال گذشته با ادبیاتی تازه، تأکیدی مجدد و رویکردی آینده‌نگر مطرح شد که باید راهنمای عمل حوزه‌ها در عصر حاضر باشد.
رجبی با اشاره به اقدامات صورت‌گرفته برای ارتقای علمی مبلغان حوزه علمیه خواهران گفت: رشته‌های تخصصی متعددی در حوزه طراحی شده و در حال اجراست که از آن جمله می‌توان به رشته‌های «تبلیغ رسانه و فضای مجازی»، «خطابه و سخنوری» و «تبلیغ کودک و نوجوان» اشاره کرد که این رشته‌ها به‌صورت علمی، مهارتی و مبتنی بر نیازهای جامعه امروز ارائه می‌شوند.
وی ادامه داد: در راستای تحقق رویکرد فرهنگی تبلیغ، بیش از ۲۵۰ مدرسه علمیه خواهران به قرارگاه‌های فرهنگی مجهز شده‌اند و این قرارگاه‌ها با مشارکت بیش از هزار و ۵۰۰ تشکل فرهنگی، قرآنی و اجتماعی، به‌عنوان بازوان تمدن‌سازی نرم فعال هستند.
معاون فرهنگی تبلیغی حوزه علمیه خواهران با تأکید بر اهمیت ارتباط مؤثر میان طلاب و جامعه بانوان، تصریح کرد: حضور میدانی، مؤثر و هدفمند مبلغان از اولویت‌های اصلی ماست و در این راستا، مشاوران تربیتی حوزه خواهران نقش کلیدی ایفا می‌کنند و با برقراری ارتباط با خانواده‌ها و بانوان، در حوزه‌هایی مانند تربیت فرزند، سبک زندگی اسلامی، ازدواج، و پیشگیری از آسیب‌هایی نظیر اعتیاد، حضور فعالی دارند.
وی همچنین به ظرفیت‌های دانش‌آموختگان و تشکل‌های مردم‌نهاد حوزوی اشاره کرد و گفت: این مجموعه‌ها با استفاده از ظرفیت علمی و اجتماعی طلاب، در زمینه‌های متنوع فرهنگی و اجتماعی وارد میدان عمل شده‌اند.
حجت‌الاسلام رجبی در ادامه از تدوین طرح جامع «نظام فرهنگ و تبلیغ» توسط معاونت فرهنگی تبلیغی حوزه علمیه خواهران خبر داد و افزود: این طرح در مرحله نهایی تصویب در شورای سیاست‌گذاری قرار دارد و با نهادهایی مانند سازمان تبلیغات اسلامی و دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم نیز در تعامل مستمر و هدفمند است.
وی همچنین از طراحی سامانه‌های آموزش و توانمندسازی تبلیغی خبر داد و گفت: این سامانه‌ها میزبان دوره‌های تخصصی با محورهای تبلیغ رسانه‌ای، روان‌شناسی تبلیغ، مخاطب‌شناسی و مدیریت فرهنگی هستند و پس از پایان دوره‌ها، گواهینامه‌های معتبر به شرکت‌کنندگان اعطا می‌شود.
معاون فرهنگی تبلیغی حوزه علمیه خواهران با تأکید بر لزوم گره خوردن تبلیغ با سبک زندگی مبلغ، گفت: تبلیغ دینی نباید به حضور مقطعی در مناسبت‌ها محدود شود و مبلغان باید زیستی همراه با مردم داشته باشند که خوشبختانه مبلغان حوزه خواهران امروز در مناسبت‌هایی مانند انتخابات، اعتکاف، اربعین، ایام فاطمیه و حتی در رسانه‌های ملی و فراملی، حضوری فعال دارند.
وی در پایان با اشاره به چشم‌انداز فعالیت‌های تبلیغی حوزه علمیه خواهران گفت: با برنامه‌ریزی دقیق، بهره‌مندی از توان تخصصی طلاب و تقویت نظام حمایتی، می‌توان حوزه خواهران را به یک بازیگر مؤثر در هدایت فکری جامعه و ارتقای سطح فرهنگی و دینی زنان و خانواده‌ها تبدیل کرد؛ نقشی که در منظومه تمدنی انقلاب اسلامی، غیرقابل‌چشم‌پوشی است.