شهر قم هر چند به دلیل رشد سریع در دهه‌های گذشته و تکمیل نبود برخی زیرساخت‌ها اکنون مشکلاتی در تردد افراد دارای معلولیت دارد اما حرکت برنامه‌محور سال‌های گذشته امیدهایی را در این زمینه روشن ساخته است.
به گزارش ندای قم ،قانون حمایت از افراد دارای معلولیت در سال 1383 در مجلس شورای اسلامی تصویب شد. در ماده یک این قانون، دولت موظف شده است که زمینه‌های لازم را برای تامین حقوق معلولان فراهم و حمایت‌های لازم را از آنها بعمل آورد.
ماده دو این قانون که شامل ۴ تبصره است، به مناسب‌سازی ساختمان‌ها و فضاهای شهری جهت دسترسی و بهره‌مندی معلولان اختصاص دارد.
شهر قم با جمعیت بیش از یک میلیون و 300 هزار نفری، باید شرایط زیست 22 هزار نفر از افراد دارای معلولیت را در خیابان‌ها، عرصه‌های عمومی و ساختمان‌های خود فراهم کند. ایجاد فرصت برابر برای حضور اجتماعی افراد کم‌توان موضوعی است که برای رفع تبعیض‌های اقتصادی، شغلی، تحصیلی و … هم ضروری جلوه می‌کند. از این رو مناسب‌سازی شهر برای معلولان هر چند تنها نیاز این قشر نیست اما از نیازهای مهم محسوب می‌شود.
معاون شهرسازی و معماری شهرداری قم خبرداد:
تدوین دستورالعمل کمیته مناسب سازي فضای شهری ویژه معلولان
معاون شهرسازی و معماری شهرداری قم در گفت و گویی از تشکیل کمیته مناسب‌سازی شهرداری قم و تدوین دستورالعمل این کمیته در مجموعه معاونت شهرسازی خبر داد.
مجید متین فرد با اشاره به کافی نبودن خدمات رفاهی و امکانات ویژه معلولان در شهر گفت: شناخت آسیب های این حوزه و تعامل با جامعه هدف می تواند مسیر را برای بهبود شرایط هموار کند.
وی از تدوین دستورالعملی با عنوان کمیته مناسب سازي شهرداری قم در سال جاری خبر داد و گفت: پیگیری برای عملیاتی شدن و اجرای بودجه های مصوب شهرداری و مصوبات استانی مرتبط با مناسب سازی، نظارت و ارزیابی میزان تحقق ضوابط، مصوبات و سیاست های ابلاغی استانی و کشوری، و ایجاد انسجام، وحدت رویه و جلوگیری از فعالیت های موازی در انجام امور مناسب سازی در مناطق و سازمانها از جمله اهداف این دستورالعمل است.
متین فر اعضای تشکیل دهنده این کمیته را نمایندگان 13 معاونت و سازمان شهرداری قم عنوان کرد و گفت: معاون شهرسازي و معماري شهرداري قم و يا نماينده تام‌الاختيار به عنوان رئیس کمیته، کارشناس مسئول دبیرخانه، کمیته مناسب سازي شهرداری قم به عنوان دبير کمیته، معاون حمل و نقل و ترافيك شهرداري قم و يا نماينده تام‌الاختيار، معاون فرهنگي، اجتماعي و ورزشی شهرداري قم و يا نماينده تام‌الاختيار، مديرعامل سازمان فضای سبز و سازمان زیباسازی و يا نماينده تام‌الاختيار و نماينده شوراي اسلامي شهر قم از جمله اعضای این کمیته هستند.
وی ایجاد فضاهای همه شمول و کنترل کیفی فضاها و ساختمان‌های عمومی به منظور تسهیل تردد معلولان جسمی و حرکتی را از اهداف تشکیل این کمیته دانست و افزود: ما تلاش کردیم تا نقشه پراکندگی معلولان در سطح استان و مناطق قم را احصا کنیم تا مناسب سازی را بر اساس نیاز جامعه هدف انجام دهیم.
معاون شهرسازی و معماری شهرداری قم در این خصوص گفت: اطلاعات جمعیت 7 هزار نفری معلولین از سازمان بهزیستی و بنیاد شهید و جانبازان که طی جلسات متعددی که در کمیته انطباق داشتیم، دریافت شد و بر اساس آن نسبت به تهیه جداول و نقشه های شهری اقدام کردیم.
به گفته وی، تکمیل اطلاعات جامعه افراد دارای معلولیت در شهر قم توسط دستگاه ذیربط می‌تواند شهرداری را برای تکمیل نقشه پراکندگی معلولیت و استفاده بهتر از آن در مسیر اولویت بندی صحیح در اجرای پروژه‌ها یاری کند.
افزایش 7 برابری بودجه مناسب سازی در سال 1401
متین فر از افزایش 7 برابری بودجه مناسب سازی در سال 1401 در مقایسه با سال گذشته خبر داد و گفت: در مرحله اول در سال 1400 به ميزان 300 ميليون تومان، در هر منطقه از مناطق هشتگانه شهر قم هزینه شد که در سال 1401، مطابق جدول در مناطق هشتگانه و سازمانهای تابعه نسبت به اختصاص بیش از 21 میلیارد تومان برای اقدامات مناسب سازی تخصیص داده شده است.
وی با تاکید بر هدفدار کردن بودجه در این خصوص گفت: هرگونه تخصيص و يا هزينه بودجه مصوب 1401 در خصوص مناسب سازي فضاهاي شهري به منظور تردد معلولين بدون هماهنگي كميته مناسب سازي شهرداري قم ممنوع است.
معاون شهرسازی و معماری شهرداری قم در پایان از اهمیت مسئله مناسب‌سازی در برنامه ریزی شهرداری قم گفت و افزود: مدیریت شهری با کمک سایر نهادها باید در این حوزه با جدیت وارد شود و مجموعه شهرداری نیز در این خصوص اقدامات قابل توجهی انجام داده و برنامه‌ریزی های آینده نیز حکایت از توجه به این بخش دارد.
توجه به ملزومات مناسب‌سازی درطراحی و اجرای پروژه‌های عمرانی
معاون فنی و عمرانی شهرداری قم نیز با اشاره به توجه شهرداری قم در طراحی و اجرای پروژه‌های عمرانی نسبت به ملزومات مناسب‌سازی برای افراد دارای معلولیت گفت:
عباس حلوایی‌زاده، با ارائه گزارش عملکردی از اقدامات انجام شده در شهرداری در سال های اخیر، به طرح‌های در حال احداث این معاونت در راستای مناسب سازی ابنیه، معابر و بوستان ها اشاره کرد و گفت: طی سال‌های گذشته تغییر رویکردی در طراحی و اجرای پروژه‌های عمرانی از نظر مناسب‌سازی برای افراد دارای معلولیت اتفاق افتاده که قم را به تدریج برای حضور این عزیزان آماده می‌کند.
معاون فنی و عمرانی شهرداری قم گفت: در مجموع مناسب سازی 21 پیاده راه در دستور کار قرار گرفت که تعدادی از آنها از جمله پیاده راه خیابان 19 دی، پیاده را بلوار امین و آیت الله صدوقی انجام شده و تعدادی از این طرح ها نیز در حال انجام است.
وی همچنین در این خصوص افزود: مناسب سازی 17 بوستان و 12 ساختمان و ابنیه از دیگر اقدامات این معاونت است که در نظر گرفتن سامانه ویلچرگذر، مسیر ویژه نابینایان، ساخت سرویس بهداشتی ویژه معلولان و دسترسی های مناسب از جمله اقداماتی است که در طراحی ها دیده شده است.
مناسب‌سازی بوستان خضر، بوستان کوثر، باغ پرندگان، ساختمان مناطق شهرداری 2، 3 و 8 و همچنین فرهنگسرای شهریار از جمله مناطقی است که طراحی ویژه تردد معلولان در آن اجرا شده است.
معاون فنی و عمرانی شهرداری قم با اشاره به اینکه ابنیه و سازه‌های جدید شهری بر اساس آیین نامه ضوابط و مقررات شهرسازی و معماری برای افراد دارای معلولیت طراحی و اجرا می‌شوند گفت: بهسازی فضاهای شهری و ابنیه قدیمی نیز در دستور کار قرار دارد هر چند این موضوع امری زمان‌بر است.
وی خاطرنشان کرد: به عنوان پایلوت، مسئله بهسازی بوستان بنیادی در منطقه سه در سال جاری در دستور کار قرار گرفته و 30 میلیارد ریال برای این موضوع اختصاص داده شده است.
سرپرست اداره کل فنی طراحی شهرداری قم خبرداد:
طراحی بوستان‌های بزرگ شهری براصول مناسب‌سازی عبور و مرور معلولان
سرپرست اداره کل فنی طراحی شهرداری قم نیز از اجرای سازه‌ها و ابنیه شهری بر اساس ضوابط مناسب‌سازی عبور و مرور معلولان در شهر قم خبر داد.
لیلی نیک خلق احمدی با اشاره به طراحی فضاهای شهری در شهر قم بر اساس آیین نامه ضوابط و مقررات شهرسازی و معماری برای افراد دارای معلولیت اظهار داشت: این آیین نامه در مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی تدوین و به شهرداری‌ها ابلاغ شده است.
وی افزود: بر طبق این آیین‌نامه تمام طرح‌های توسعه شهری و روستایی، شهرک سازی، ساختمان‌های عمومی و مسکونی در سراسر کشور که توسط دستگاه‌های دولتی و عمومی اجرایی می‌شوند باید رعایت ضوابط مناسب‌سازی برای افراد دارای معلولیت را در دستور کار خود قرار دهند.
سرپرست اداره کل فنی طراحی شهرداری قم ادامه داد: فعالیت‌های مناسب‌سازی در معاونت عمرانی شهرداری قم و طراحی فضاهای شهری و پروژه‌های عمرانی در این معاونت بر اساس همین ضوابط رقم خورده و موضوعی سلیقه‌ای نیست.
وی گفت: یکی از اقدامات سال‌های اخیر معاونت عمرانی شهرداری قم، ساخت بوستان‌هایی است که افراد دارای معلولیت بتوانند به راحتی در آن تردد کرده و همراه خانواده به تفریح و ورزش بپردازند. از جمله می‌توان به بوستان 45 هکتاری خضر و بوستان کوثر اشاره کرد که نمونه‌های برجسته‌ای از این موضوع هستند.
نیک خلق احمدی ابراز داشت: در ساخت این بوستان‌ها مسائل مختلف از جمله حل اختلاف کدهای ارتفاعی با رمپ‌های استاندارد و مسیرهای پیوسته پیاده روی با شیب مناسب در نظر گرفته شده است تا مشکلی برای حضور افراد دارای معلولیت وجود نداشته باشد. همچنین در این بوستان‌ها سرویس‌های بهداشتی مناسب استفاده این عزیزان در نظر گرفته شده است.
توجه به مسیرهای یکپارچه دسترسی در معابر
وی خاطرنشان کرد: در ساخت بوستان‌های جدید تلاش ما این بوده که مسیر دسترسی یکپارچه‌ای داشته باشیم و انهار و باغچه‌ها طوری طراحی شوند که در این مسیر دسترسی خللی ایجاد نکنند.
نیک خلق احمدی افزود: بوستان 47 هکتاری علوی نیز با اینکه در گذشته ساخته شده اما از این منظر مورد توجه قرار گرفته است و دسترسی مناسب افراد دارای معلولیت، سامانه‌های ویلچر گذر و سرویس بهداشتی معلولان در آن تعبیه شده است. بوستان صد هکتاری غدیر نیز از این منظر مورد توجه قرار گرفته و مسیرهای دسترسی و سامانه‌های ویلچرگذر در آن تعبیه شده است.
وی به اجرا و بهسازی پیاده راه‌ها و پیاده روهای سطح شهر اشاره کرد و گفت: اجرای چند پروژه پیاده راهی بزرگ در هسته مرکزی شهر قم از جمله پیاده راه ارم، پیاده راه انقلاب و … بر اساس اصول مناسب‌سازی ویژه تردد افراد دارای معلولیت از دیگر اقدامات شهرداری قم در این زمینه است.
موضوع دیگری که سرپرست اداره کل فنی و طراحی شهرداری قم به آن اشاره کرد، مسئله بهسازی پیاده‌رو‌های سطح شهر به ویژه در خیابان‌های اصلی بود که معابر شهری را پذیرای حضور افراد دارای معلولیت می‌کند.
وی با اشاره به پیگیری این موضوع در معابر مهمی مانند بلوار آیت الله صدوقی، بلوار امین، خیابان سپاه، میدان مطهری و … گفت: در این پروژه‌ها علاوه بر همسطح سازی و تعبیه رمپ‌ها و سامانه‌های ویلچرگذر، مسئله تردد نابینایان با سازه‌های مخصوص و استفاده از رنگ زرد مورد توجه قرار گرفته است.
وی خاطرنشان کرد: طراحی میدان مطهری به مساحت نزدیک به 10 هزار متر با دسترسی‌های مناسب‌سازی شده و سامانه‌های ویلچرگذر از اقدامات مهمی است که با تکمیل آن تردد شهروندان در این میدان مهم شهری بسیار تسهیل خواهد شد.
حدفاصل پیاده‌رو سه راه تا چهار راه بازار به مساحت 86 هزار متر، پیاده رو بلوار امین به مساحت 25 هزار متر، پیاده رو خیابان 19 دی به مساحت 4 هزار و 750 متر، پیاده رو بلوار شهید دل آذر به مساحت 4 هزار و 250 متر و پیاده رو خیابان سپاه به مساحت سه هزار متر از جمله اقداماتی است که در این حوزه انجام داده است.
نیک خلق احمدی ابراز داشت: طراحی شهری فضای ریل راه آهن حدفاصل بلوار امام رضا(ع) تا بلوار پیامبر اعظم(ص) نیز با توجه ویژه به سهولت دسترسی برای تمام شهروندان از جمله افراد دارای معلولیت صورت انجام شده است.
وی با اشاره به اینکه مساحت این پروژه هفت کیلومتر است ادامه داد: مناسب‌سازی دسترسی‌ها، سامانه ویلچر گذر و مسیر ویژه نابینایان در این طرح پیش‌بینی شده که اکنون پیشرفت 60 درصدی دارد.
مدیرکل فنی و طراحی معاونت عمرانی شهرداری قم با اشاره به پروژه‌های آتی این اداره‌کل در حیطه مناسب سازی خاطرنشان کرد: طراحی پارکینگ‌های خیابان امام خمینی(ره)، چهل اختران و … بر اساس اصول مناسب‌سازی جزو پروژه‌هایی است که در آینده در اختیار شهروندان قرار خواهد گرفت.
وی افزود: بوستان یادمان شهدا و بوستان 55 هکتاری پردیسان با همین نگاه طراحی شده و پیاده‌رو خیابان زنگارکی نیز بر اساس اصول مناسب‌سازی بازسازی خواهد شد.
نصب 110 تابلو ویژه محل عبور معلولان در شهر قم
مدیرعامل سازمان حمل و نقل و ترافیک شهرداری قم نیز گفت: به منظور مناسب‌سازی فضای شهر برای عبور و مرور معلولان، نصب بیش از 110 تابلو ویژه محل عبور و مرو معلولان و تابلو مخصوص سامانه های ویلچر رو در مناطق 8 گانه شهر اجرایی شده است.
حسین شعبانزاده نصب بیش از 110 تابلو ویژه محل عبور و مرو معلولان و تابلو مخصوص سامانه های ویلچر رو در مناطق 8 گانه شهر را از جمله اقدامات این سازمان در خصوص افراد دارای معلولیت عنوان کرد و اظهار داشت: توسعه و ايجاد محيط هاي مناسب شده بدون مانع براي همه آحاد جامعه با ظرفيت‌هاي جسمي و حركتي، ذهني و رواني متفاوت اقدامي ضروري، لازم و موجب ارتقاء كيفيت زندگي است.
وی همچنین تحقق “شعار برابر سازي فرصت های شغلي و آموزشي به صورت يكسان براي همه افراد جامعه” را یکی از اهداف مهم مورد نظر شهرداری و معاونت حمل و نقل دانست.
مدیرعامل سازمان حمل و نقل و ترافیک شهرداری قم توجه ویژه به بحث افراد دارای معلولیت را یادآور شد و گفت: در نظر گرفتن چالش های این افراد و توجه به آن، امكان توانمندي سازي، حضور و مشاركت افراد دارای معلولیت را در فعاليت هاي مختلف اجتماعي فراهم مي آورد.
وی افزود: معاونت حمل و نقل و ترافيك، ضمن انجام پيگيري هاي متعدد در راستاي مناسب سازي و ايمن سازي معابر و گذرگاه‌هاي عرضي عابرپياده جهت استفاده معلولين و سالمندان در مناطق هشتگانه، در بودجه سال جاري نسبت به پيش بيني رديف‌هایي همچون اجراي طرح هندسي تقاطع‌هاي چراغدار در مناطق به صورت همسطح، ساماندهي ايستگاه هاي اتوبوس و تاكسي، خريد و نصب تابلوهاي مانند محل پارك معلولين و… ، خريد خدمات پل هاي عابرپياده و تجهيز آنها به آسانسور اقدام کرده است.
شعبانزاده پیگیری و انجام آزمایشات مکرر با گروه‌های دانش بنیان از مشهد، تهران و اصفهان به منظور اجرای مسیر بساوایی و انجام مراحل آزمایشی دستگاه آلارم صوتی و سخنگو برای نابینایان را از دیگر اقدامات سازمان حمل و نقل و ترافیک شهرداری عنوان کرد.
وی با اشاره به ساخت آسانسور به منظور مناسب سازی پل عابر پیاده برای استفاده معلولین و جانبازان گفت: در سال جاری دو دستگاه آسانسور پل عابر پیاده راه اندازی و 8 دستگاه پله برقی که 4 دستگاه در پردیسان و 4 دستگاه در یزدانشهر و خیابان جمهوری قرار دارند، نصب شد. میلیارد ریال برای این موضوع اختصاص داده شده است.
