نقش بی بدیل رسانه ها در کنشگری های محیط زیستی
یادداشتی به قلم عباس جعفری کنشگر اجتماعی و فعال محیط زیست:
تاثیرگذاری رسانه در جامعه غیرقابل انکار هست، فشار وحشتناک و بدون پشتوانه در برداشت از منابع زیستی غیرقابل تجدید درکنار تخریب منابع طبیعی و تخلیه انواع پسماند و فاضلاب صنعتی و شهری، موجی از تردید و عدم اطمینان از استمرار زیست پذیری جوامع انسانی را به همراه داشته است، بدیهی است آیندگان با این حجم بی تدبیری نسل کنونی در برداشت از منابع آبی و تخریب منابع طبیعی با معضلات و مسائل پیچیده ای مواجه خواهند شد. بی گمان رسانه ها بدیهی ترین تاثیر را بر آموزش و تنویر افکار عمومی در نگهداری از محیط زیست دارند. امروزه با افزایش ضریب نفوذ رسانه به طرق مختلف در بین خانواده های ایرانی و از طرفی تغییر سبک زندگی و بروز مسائل و چالش های دنیای مدرن، رسانه ها تعیین کننده مسیر اخلاقی، افکار و فرهنگ در تمام سطوح زندگی و هم چنین رفتار انسانها در تمام زمینه ها از جمله حفاظت از محیط زیست می باشند، در توسعه نقش تسهیل کننده و اشاعه دهنده و توزیع کننده اطلاعات را دارند و می توانند به عنوان کارگزاری رفتار نمایند که باعث تغییر می شود. تغییر رفتار و گسترش فرهنگ محیط زیستی جامعه با دادن اطلاعات محیط زیستی به سطوح مختلف متناسب با نیاز هر قشر و القا و نهادینه کردن این اطلاعات صورت می گیرد، محیط زیست و مسائل همراه آن از علوم بین رشته ای و حتی فرا رشته ای است که کنش و واکنش های متقابلی با توسعه اقتصادی و اجتماعی هر منطقه ای دارد، لذا حساسیت تمامی اصحاب رسانه، فعال در حوزه های مختلف را می طلبد. هرچند عمده مسائل محیط زیستی در جهان همه گیر است، اما هر کشور و در مقیاس کوچکتر استان و شهری با توجه به سبک توسعه، رفتار های شهروندان و فشار در برداشت منابع سرزمینی با چالش ها و بحران هایی مواجه می شود که نیاز به آگاهی بخشی و پیگیری خاص خود آن منطقه را دارد و این مهم بدون حضور و کمک اصحاب رسانه امکانپذیر نیست. مسائل محیط زیستی مستقیم و یا غیر مستقیم برآیند عملکرد حکمرانی صورت گرفته در آن منطقه است، انعکاس نقاط ضعف، قوت و عملکرد هر سازمان یا اداره، می تواند افکار عمومی را نسبت به آن مسائل حساس کند و مسئولین نیز نسبت به جبران کمبودها اقدام کنند. رسانه به عنوان ناظر بر فعالیت های هر سازمان، نقش ارزنده ای در بهبود شرایط و جلوگیری از کمبودها بر عهده دارد. فعالان، کنشگران، کارشناسان و سازمان های مرتبط با حوزه محیط زیست با آگاه سازی و دادن اطلاعات مفید به اقشار مختلف جامعه، سعی در بالابردن و ارتقای سطح دانش و ایجاد فرهنگ حفاظت از محیط زیست دارند، رسانه ها به عنوان مهمترین رکن ارتقای دانش محیط زیستی جامعه، نقش بی بدیلی در جلب توجه افکار عمومی برعهده دارند و قطعا بدون کمک رسانه های ارتباط جمعی، نمی توان شاهد گسترش و بسط فرهنگ محیط زیستی در جامعه بود. در ارتباط با مسائل و موضوعات محیط زیستی و آگاهی بخشی به افکار عمومی و انتشار اخبار واقعی و صادقانه، نقش رسانه ها بسیار مهم و حیاتی است. حفاظت از محیط زیست به آحاد جامعه وابسته است، رسانه ها می توانند مرکز بحث و تبادل نظر و به نقد کشیدن سیاست های محیط زیستی از یک سو و ارائه دهنده اطلاعات برای سیاستگذاری ها باشند و برای برون رفت از معضلات، راهکارها و پیشنهادهایی را به سیاستگذاران ارائه دهند. طی سالهای اخیر رسانه های قمی به حق نقش ارزنده ای در آگاهبخشی و مطالبه حقوق محیط زیستی بخش های مختلف این استان داشتند. رسانه ها باعث شدند پس از سی سال بالاخره مسئولین در مقام پاسخ در برابر عملکرد خود در برابر توسعه نامتوازن سرزمینی بویژه بخش صنعت قرار گیرند، هرچند این حرکتها با ورود به حیات خلوت برخی مسئولین بعضا به مذاق آنها خوش نیامد، اما آنچه مسلم هست شهروندان قمی و نسل آینده مالکین اصلی این سرزمین هستند و مسئولین در مقابل عملکرد خود در حوزه محیط زیست که روزانه در مقابل دیدگان جوامع قرار دارد و از معدود چالش هایی نیز می باشد که غیر قابل کتمان و توجیه است، باید پاسخگو باشند. ساختارهای زیستی استان قم در هر سه مولفه آب، خاک و هوا به شدت تهدید و تخریب شده است، دیگر مجالی برای کسب تجربه و آزمون و خطای مدیران نیست و استان نیازمند اقدام عملی و کارشناسی جهت مدیریت مخاطرات موجود می باشد و اهمیت شغلی و مسئولیت اجتماعی اصحاب رسانه ایجاب می کند با حساسیت و توان بیشتری مسائل محیط زیستی استان، بخصوص جوامع انسانی تحت تاثیر را که بدلیل احساس بی توجهی، موجی از یاس و ناامیدی در بین آنها مشاهده می شود را مطالبه و پیگیری نمایند.