ندای قم / یادداشت / عباس جعفری/ کارشناسی رسانه و محیط زیست ؛ مدتی است در فضای گروه‌ها و کانال‌ها در شبکه های اجتماعی و حتی برخی رسانه‌های رسمی مرسوم شده تصاویری از رخدادهای محیط زیستی منتشر می‌شود که آسمان تیره از گرد و خاک، فرونشست زمین، آتش‌سوزی‌های گسترده و… با عنوان «تصاویر آخرالزمانی» منتشر می‌شوند. این تصاویر اگرچه از منظر بصری تکان‌دهنده هستند، اما تفسیر آن‌ها به عنوان نشانه‌ای از پایان زمان پشتوانه علمی ندارد و از نظر دینی هم قابل استناد نیست.
فرونشست زمین، یکی از پدیده‌هایی است که اخیراً توجه زیادی را جلب کرده است. این فرونشست‌ها عمدتاً ناشی از برداشت بی‌رویه آب‌های زیرزمینی، کاهش سطح منابع آبی و فشار بر خاک‌های حساس است. این فرآیند، نتیجه مستقیم تصمیمات مدیریتی و بهره‌برداری ناپایدار انسان از منابع طبیعی است و نشانه‌ای از یک پیشگویی دینی نیست. مشابه آن، آتش‌سوزی‌های گسترده در جنگل‌ها و مراتع، ناشی از خشکسالی، گرمایش زمین، مدیریت ناکافی منابع و کمبود برنامه‌های پیشگیری است. گرد و خاک‌های شدید و پدیده‌هایی که گاهی آسمان را تیره می‌کنند نیز نتیجه تعامل پیچیده عوامل اقلیمی، انسانی و طبیعی هستند و هیچ‌یک را نمی‌توان به طور ساده تحت عنوان نشانه آخرالزمان تفسیر کرد.
از دیدگاه دینی، نشانه‌های آخرالزمان در اسلام به صورت کلی و نمادین بیان شده‌اند و شامل فساد، ظلم، جنگ‌ها، گسترش فریبکاری و نابسامانی‌های اجتماعی هستند. هیچ روایت معتبری وجود ندارد که وقوع حادثه‌ای مشخص در حوزه محیط زیست مانند فرونشست زمین یا گرد و خاک شدید را به عنوان نشانه قطعی آخرالزمان معرفی کند. هرگونه تفسیر این وقایع نیازمند تحلیل دقیق علمای دین و افراد مطلع دارد و نمی‌توان صرفاً بر اساس تصاویر یا حوادث روز آن‌ها را به پیشگویی‌های دینی مرتبط ساخت.
متأسفانه برخی رسانه‌ها با انتشار این تصاویر و زیرنویس‌های هیجانی، باعث ایجاد ترس و اضطراب در جامعه می‌شوند و توجه مخاطبان را از علل واقعی و علمی بحران‌ها منحرف می‌کنند. این سبک روایت ها به درک درست مسائل محیط زیستی لطمه جدی می زند و می تواند حتی سیاست‌گذاری‌ها و تصمیم‌گیری‌های مدیریتی را به سمت واکنش‌های احساسی سوق دهد و فرصت‌های اصلاح و پیشگیری را از بین ببرد.
وقایع تلخ محیط زیستی ایران، مانند فرونشست زمین، آتش‌سوزی‌ها و گرد و خاک‌های شدید، پیام روشنی دارند، مدیریت منابع طبیعی نیازمند دقت، علم و برنامه‌ریزی پایدار دارد. این وقایع هشدار می‌دهند تا بهره‌برداری ناپایدار و سوء مدیریت منابع متوقف شود و سیاست‌های محیط زیستی مبتنی بر داده‌های علمی و کارشناسی پیش رود و با چنین رویکردی باید از وقوع بحران‌های محیط زیستی پیشگیری شود و به جای هیجان و ترس، آگاهی و اقدام عملی جایگزین تفسیر این رخدادها گردد.
