ندای قم / وحید حاج سعیدی/ فعال رسانه‌ای
«عقربه های ساعت چند دقیقه به ۶ صبح بدهکار هستند. طلایی خورشید برای بیداری مردم در تلاش است. اوستا مهدی کرکره مغازه را بالا می‌دهد و الوارها را آماده بُرش می‌کند. اره چوب بری را روشن و کار آغاز می‌شود و این به معنای ساعت بیداری طبقات بالای مغازه و سایر همسایه‌های مجاور است!
در واقع ساعت بیدارباش واحدهای مسکونی مجاور، بستگی به میزان عجله و نوع سفارشات مشتریان اوستا مهدی دارد! صدای گوش خراش اره برقی، زوزه‌های ممتد رنده و سمباده برقی، انتشار خاک اره در فضای پیاده رو با هواکش قوی و صدای تق تق چکش و منگنه برقی بخشی از مزاحمت‌های روزانه این نجاری در منطقه مسکونی است. البته سد معبر در پیاده رو که به کارگاه تابستانه اوستا تبدیل شده و بوی رنگ و روغن جلا و پلی اِستر از دیگر موارد آزاردهنده این کارگاه نجاری در قلب شهر به حساب می‌آیند.»
با افزایش واحدهای تجاری در جوار منازل مسکونی به ویژه پس از گسترش آپارتمان سازی، مزاحمت‌ها و گرفتاری‌هایی که مشاغل مزاحم برای ساکنان واحدهای مسکونی یا تجاری ایجاد می‌کنند، به یکی از دغدغه‌های اساسی شهروندان در شهرهای کوچک و بزرگ تبدیل شده که در بسیاری مواقع هیچ راهکار مطمئنی برای مقابله با این معضل شبانه روزی نمی‌یابند.
پیگیری‌ها و اعتراضات هم معمولاً کارساز نیستند چرا که هنوز راهکار عملی آنی برای اجرای قوانین و مقررات وضع شده در خصوص مشاغل مزاحم تدوین نشده است و اگر هم تدوین شده، هنوز در فاز اجرا قرار نگرفته است و یا به کندی در حال اجرا است.
مشاغل مزاحم کدامند؟
مشاغل مزاحم و آلاینده به شغل‌هایی اطلاق می‌شوند که به علت ایجاد سر و صدا (آلودگی صوتی)، آلاینده بودن (پخش دود و بوی رنگ و تینر، گرد و غبار، خاک اره، مواد زائد نظیر روغن سوخته، براده آهن و …) و اشغال بخش اعظم پیاده رو و خیابان در هنگام کار، باعث ایجاد مزاحمت برای ساکنان واحدهای مسکونی و کسبه مغازه‌های مجاور و افراد عبوری از پیاده رو می‌شوند.
زندگی با اعمال شاقه در مجاورت مشاغل مزاحم!
بدون شک ساکنان مجتمع‌های مسکونی و واحدهایی که در مجاورت این مشاغل مزاحم سکونت دارند، نوعی زندگی با اعمال شاقه را تجربه می‌کنند.
از دیگر تبعات نامناسب این مشاغل نوع پوشش و ادبیات برخی از صاحبان و کارگران این کارگاه‌ها است که در مواردی بدون توجه به سن و سال و موقعیت اجتماعی ساکنان محل یا همسایگانی در حال عبور و مرور هستند، از الفاظ نامناسب استفاده می‌کنند.
دردمندانه اینکه ساکنان این واحدهای مسکونی هیچ راهکار قانونی و منطقی نیز برای حل مشکل خود نمی‌یابند و به ناچار باید فضای موجود را تحمل کنند و در بسیاری مواقع نیز مجبور به مهاجرت و ترک محل سکونت و نقل مکان به فضایی آرام تر می‌شوند.
قانون در مورد مشاغل مزاحم چه تدبیری اندیشیده است؟
هر چند قانون در مورد مشاغل مزاحم تدابیری اندیشیده است و ممانعت‌هایی در مورد تأسیس و تغییر مکان این مشاغل به عمل آورده ولی به نظر اجرای این موارد قانونی و تسریع در روند اجرایی آن نیاز به تدوین قوانین دیگری دارد.
متن بند ۲۰ ماده ۵۵ قانون شهرداری
به منظور جلوگیری از ایجاد و تأسیس تمام اماکنی که به نحوی از انحاء موجب بروز مزاحمت برای ساکنان یا مخالف اصول بهداشت در شهرهاست، شهرداری مکلف است از تأسیس کارخانه‌ها – کارگاه‌ها – گاراژهای عمومی و تعمیرگاه‌ها و دکان‌ها و همچنین مراکزی که مواد محترقه می‌سازند و اصطبل چارپایان و مراکز دامداری و به طور کلی تمام مشاغل و کسب‌هایی که ایجاد مزاحمت و سر و صدا کنند یا تولید دود یا عفونت جلوگیری کند و در تخریب کوره‌های آجر و گچ و آهکپزی و خزینه گرمابه‌های عمومی که مخالف بهداشت است، اقدام کند و با نظارت و مراقبت در وضع دودکش‌های اماکن و کارخانه‌ها و وسائط نقلیه که کارکردن آنها دود ایجاد می‌کند از آلوده شدن هوای شهر جلوگیری کند و هر گاه تأسیسات مذکور فوق قبل از تصویب این قانون به وجود آمده باشد آنها را تعطیل کند و اگر لازم شود آنها را به خارج از شهر انتقال دهد.
چاره کار چیست؟
قطع به یقین برخورد قهری و پلمب واحدهای تجاری مزاحم چاره کار نیست زیرا در این صورت همه روزه تعداد زیادی از مغازه‌های شهرها به ورطه تعطیلی کشیده خواهند شد. بنابراین در وهله اول باید به صورت جدی و قاطع، صدور مجوز و پروانه کسب برای افرادی که متقاضی چنین مشاغلی در مناطق مسکونی هستند، متوقف شود.
در گام بعدی باید با ایجاد شهرک‌های تخصصی صنوف نظیر صنایع خودرویی، ساخت و ساز، نجاری، آهنگری و غیره در محدوده خارج شهرها، زمینه انتقال تدریجی این مشاغل را فراهم کرد.
شاید حمایت از انبوه سازان، عدم دریافت عوارض از سازندگان مجتمع‌ها و شهرک‌های حرفه‌ای و مشاغل، اعطای وام‌های کم بهره برای ساخت و یا خرید واحدهای تجاری در مکان‌های یاد شده، تبلیغ و تشویق شهروندان به مراجعه به شهرک‌های تخصصی، ایجاد امکانات رفاهی و مالی در این شهرک‌ها، حذف یا کاهش عوارض سالیانه واحدهای تجاری و غیره در تسریع انتقال این‌گونه مشاغل به شهرک‌های صنوف مؤثر باشد.
امید است شهرداری‌ها هم با حمایت از افرادی که قصد ورود به این مقوله را دارند، زمینه تسریع ساخت و ساز این مجتمع‌ها را فراهم سازند و یا با مشارکت بخش خصوصی در ساخت، گام‌های مثبتی برای بهسازی و پالایش شهرهای استان و انتقال مشاغل مزاحم به مکان‌های مناسب بردارند.
