ضرورت استفاده از ظرفیت شرکت‌های دانش‌بنیان در توسعه فضای سبز

درنخستین همایش ملی «راهبردهای توسعه فضای سبز در شهرهای حاشیه کویر» بر لزوم استفاده از ظرفیت شرکت‌های دانش‌بنیان در توسعه فضای سبز تاکید کرد.

 

براساس این گزارش، این همایش که فراخوان آن به همت سازمان سیما، منظر و فضای سبز شهری قم از اردیبهشت‌ماه 1402 منتشرشده بود، صبح روز 25 مهرماه در دانشگاه قم آغاز به کار کرد.

معاون توسعه مدیریت و منابع استانداری قم نیز در این همایش بر لزوم استفاده از ظرفیت شرکت‌های دانش‌بنیان در توسعه فضای سبز تاکید کرد.

سید مهدی قریشی اظهار کرد: موضوع فضای سبز و درختکاری در قرآن کریم و روایات نیز بسیار مهم است.

وی با اشاره به اینکه در آیه ۹۶ سوره اعراف وعده داده شده است که خداوند برکات آسمان و زمین را برای اهل ایمان خواهد گشود، افزود: به طور قطع در برکات زمین، پوشش گیاهی و درختان نقش ویژه‌ای دارند.

معاون استاندار قم با بیان اینکه امروز با توسعه شهری دچار یک زندگی ماشینی شده‌ایم، اضافه کرد: در طول این مسیر بسیاری از منابع محیط زیستی خود را از بین برده‌ایم که لازم است با برنامه‌ریزی به دنبال توسعه فضای سبز باشیم.

وی با اشاره به اینکه در این مسیر با چالش‌هایی مواجه هستیم، خاطرنشان کرد: با توجه به تمام کمبودهای منابع آبی، خاک نامناسب و … اما همچنان فضای سبز برای پرورش جسم و تقویت روح لازم است.

قریشی با بیان اینکه توسعه فضای سبز برای تمام شهرها ضروری است، ادامه داد: این توسعه باید در شهرهای حاشیه کویر با مدیریت و برنامه‌ریزی مناسب همراه باشد.

وی با اشاره به اینکه تعامل خوبی در استان وجود دارد، تصریح کرد: در حوزه توسعه فضای سبز با رویکرد استفاده درست از منابع باید سه بخش مجموعه‌های دولتی، مجموعه‌های غیر دولتی و مردم با یکدیگر همکاری داشته باشند.

معاون توسعه مدیریت و منابع استانداری قم با بیان اینکه توسعه فضای سبز با مدیریت دانشی باید همراه باشد، اضافه کرد: این همایش نیز در همین راستا برگزار شده است.

وی با اشاره به اینکه نتیجه تمام این فعالیت‌ها برای مردم خواهد بود، گفت: این همراهی در استان قم شکل گرفته است و دیگر نگرانی در شهر قم مبنی بر اینکه مردم به فضای سبز و درختان آسیب می‌زنند، نداریم.

قریشی با بیان اینکه باید نوع گیاهان متناسب با اقلیم مورد بررسی قرار بگیرند، اظهار کرد: در این مسیر استفاده از ظرفیت‌هایی ازجمله شرکت‌های دانش‌بنیان بسیار اثرگذار است.

توسعه فضای سبز شهر قم الگویی برای کشور است

رئیس شورای اسلامی شهر قم نیز در این همایش با اشاره گفت: در حوزه فضای سبز اشتراک تجربیات می‌تواند در مدیریت و توسعه فضای سبز در کشور کمک بسیار کرده و باید این همکاری‌ها بین شهرداری و جهاد کشاورزی نیز بیشتر شده و توسعه پیدا کند.

محسن محرری فضای سبز شهر قم را با توجه به اقلیم خشک و کمبود منابع آبی در کشور شاخص دانست و اظهار داشت: فضای سبز  شهر قم با نگاهی علمی و عملکردی جهادی دنبال می‌شود و می‌تواند الگویی برای سایر شهرها کویری در کشور باشد.

وی توسعه فضای سبز شهر قم را در چند سال گذشته موردبررسی قرارداد و افزود: طی 8 سال گذشته سرانه فضای سبز شهر قم از حدود 13 متر به ازای هر نفر به بیش از 21 مترمربع رسیده که این رشد در شهری با اقلیم و محدودیت منابع آبی بسیار کار بزرگی است و این افزایش سرانه چهره شهر را به‌کلی تغییر داده است.

رئیس شورای اسلامی شهر قم یادآور شد: این توسعه چشم‌گیر فضای سبز با مطالعات علمی و انتخاب گونه‌های سازگار با اقلیم قم و از نوع مثمر بوده و مدیریت منابع آب و استفاده از پساب یکی از ویژگی‌های این کار جهادی است که نشان از تیم قوی و قدرتمند سازمان فضای سبز شهرداری قم در حوزه کار پژوهشی و کاربردی دارد.

وی تأکید کرد: شهرهای حاشیه کویر می‌توانند از تجربیات تیم سازمان سیما  منظر و فضای سبز شهرداری قم استفاده کرده و این اشتراک تجربیات می‌تواند در مدیریت و توسعه فضای سبز در کشور کمک بسیار کند، البته لازم به ذکر است برای رسیدن به موفقیت و کاهش آزمون‌وخطاها باید این همکاری‌ها بین شهرداری و جهاد کشاورزی نیز بیشتر شده و توسعه پیدا کند.

محرری افزود: شهر قم باوجود تمام پیشرفت‌هایی که در حوزه فضای سبز داشته اما هنوز جای کار بسیاری دارد زیرا بعضی از مناطق بویژه در بافت هسته مرکزی شهر و بافت های قدیمی، به علت تراکم جمعیت و کمبود زمین و فضای مناسب و عدم امکان تملک به خاطر گرانی زمین و تبعات اجتماعی آن هنوز با شرایط مطلوب فاصله داشته و باید برای آن تدبیری اندیشیده شود.

رئیس شورای اسلامی شهر قم در پایان تأکید کرد: رویکرد شورای اسلامی شهر قم حفظ باغات است و این مهم در سنوات گذشته مورد تاکید بوده و خرید باغات سطح شهر جهت ساخت بوستان ها موکد آن است، همچنین اعلام می داریم، مدیریت شهری آمادگی دارد باغات موجود را جهت ساخت بوستان ها و فضاهای سبز در نقاط محتلف شهر تملک نماید.

توسعه فضای سبز، عاملی برای کیفیت زیست شهری

رئیس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان قم نیز در این همایش با بیا اینکه یکی از مؤلفه‌های موثر در زیست شهری فضای سبز است، گفت:ه لحاظ مسائل روان شناختی، روحیه و سلامت روان شهروندان و همچنین کاهش آسیب‌های اجتماعی با توسعه فضای سبز ارتباط تنگاتنگ دارد.

دکتر مسعود ترابی عنوان کرد: در حال حاضر در سطح کل کشور ۷۴ درصد جمعیت شهری و ۲۶ درصد جمعیت روستایی است؛ لذا با توجه به افزایش تراکم جمعیت شهری یکی از مولفه‌های موثر در زیست شهری فضای سبز است.

وی ادامه داد: به لحاظ مسائل روان شناختی، روحیه و سلامت روان شهروندان و همچنین کاهش آسیب‌های اجتماعی با توسعه فضای سبز ارتباط تنگاتنگ دارد و در تعامل شهروندان و رضایت آن ها از مدیریت شهری بسیار تاثیرگذار است‌.

ترابی اظهار کرد: به ‌لحاظ آسیب شناسی و با توجه به معضل منابع آبی، یکی از مباحثی که  باید مورد توجه قرار بگیرد این است که توسعه در همه ابعاد به ویژه در حوزه فضای سبز باید بر اساس توان اکولوژیک هر منطقه باشد.

دبیر علمی این همایش موضوع کاشت یک میلیارد درخت در سطح کشور را مورد توجه قرار داد و گفت: سهم قم کاشت بین هشت تا ده میلیون درخت است؛ در حالی که یکی از اصلی ترین معضلات کشور مسئله آب است، بنابراین تاکید داریم که توسعه فضای سبز باید بر اساس توان اکولوژیک و منطبق با شرایط محیطی باشد.

وی با اشاره به شروع فرایند اجرایی همایش ملی راهبردهای توسعه فضای سبز در شهرهای حاشیه کویر از آذرماه سال گذشته، یادآور شد: مهلت دریافت مقالات تا ۱۰ مهرماه بوده است.

ترابی معرفی گونه‌های گیاهی سازگار در شرایط خشک و نیمه خشک در فضای سبز؛ تامین، انتقال و توزیع و بهره‌وری آب؛ استفاده از آب‌های نامتعارف در فضای سبز شهری؛ راهکارهای اصلاح خاک‌های شور و قلیا؛ مدیریت کنترل آفات و بیماری‌های گیاهی در فضای سبز؛ کاربرد ماشین‌آلات و مکانیزاسیون در فضای سبز؛ طراحی منظر و استفاده از المان‌های شهری متناسب با اقلیم؛ استفاده از فناوری‌های نوین و هوشمند در فضای سبز به عنوان محورهای عمده این همایش مورد تاکید بوده است.

وی افزود: ۱۶۸ مقاله دریافت شده که از این میزان ۱۵۶ مقاله داوری و مورد تایید قرار گرفته شده است؛ همچنین از ۳۱ نفر از اساتید دانشگاه ها در کمیته علمی و داوری همایش استفاده کردیم.

رئیس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان قم، گفت: در محورهای مدیریت آب و استفاده از پساب ۲۴ عنوان مقاله، گونه‌های گیاهی سازگار و مناسب ۴۳ مقاله، مدیریت استرس‌های محیطی ۱۶ مقاله، طراحی منظر و المان ۲۱ مقاله و در سایر محورها ۳۷ مقاله دریافت کردیم.

ترابی بیان کرد: امید است نتایج این همایش به دست یابی و راهکارها و راهبردهای توسعه پایدار فضای سبزی و افزایش توجه مدیران و کارشناسان و آحاد مردم به جایگاه فضای سبز در شهرهای حاشیه کویر کشور منجر شود.

بودجه امسال فضای سبز شهر قم 850 میلیارد تومان است

مدیرعامل سازمان سیما و منظر و فضای سبز شهری شهرداری قم نیز در این همایش از اختصاص 850 میلیارد تومان به فضای سبز به غیر از هزینه‌های تملکی یاد کرد و گفت: خوشبختانه در شهر قم حواشی کم است و هم‌سویی مسئولان موجب شده است اقدامات با سرعت پیش برود.

پیام جوادیان اظهار کرد: هماهنگی و هم‌سویی دستگاه‌های اجرایی شهرداری قم با مرکز تحقیقات اتفاق مبارکی است.

وی با اشاره به اینکه در عرصه فضای سبز شهری طرح‌های مختلفی را با مرکز تحقیقات پیش می‌بریم، مطرح کرد: اساتیدی که در دانشگاه‌ها و مرکز تحقیقات فعال هستند ظرفیت بسیار مطلوبی دارند.

مدیرعامل سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری قم با بیان اینکه زمانی در شهر قم اعلام می‌شد هیچگونه گیاهی سازگار نیست، عنوان کرد: در این راستا از سال 1394 یک اقدام علمی را در شهر قم آغاز کردیم و با استفاده از تجارب سایر شهرها و تیم تخصصی توانستیم چهره شهر را تغییر دهیم.

وی با اشاره به اینکه شهردار قم در این زمینه عنایت ویژه‌ای داشتند، خاطرنشان کرد:  اعضای شورای اسلامی شهر نیز در این مسیر همراه بودند.

جوادیان با بیان اینکه امسال بودجه فضای سبز غیر از تملکات حدود 850 میلیارد تومان است، تصریح کرد: خوشبختانه در شهر قم حواشی کم است و هم‌سویی مدیران استان، استانداری، دستگاه قضایی، شورای اسلامی شهر و شهرداری قم موجب شده است اقدامات با سرعت پیش برود.

دانش‌بنیان‌ها در ارتقای کیفی فضای سبز شهری قم مشارکت کنند

عضو شورای اسلامی شهر قم نیز در این همایش ، توسعه کمی و کیفی فضای سبز را عامل ارتقای سلامت شهر و شهروندان دانست و گفت: در توسعه فضای سبز فقط موضوع کمیت مطرح نیست بلکه باید با استفاده از ظرفیت شرکت‌های دانش بنیان به دنبال توسعه کیفی فضای سبز متناسب با توان مناطق مختلف کشور باشیم.

سید مجتبی سبحانی ثابت اظهار کرد: مقالات رسیده به این همایش بسیار پربار و قوی بود که امیدواریم اثرگذاری ویژه‌ای در پوشش گیاهی شهرها داشته باشد.

وی با اشاره به اینکه تمام شئونات زندگی در شهر در وضعیت شهرها اثرگذار است، مطرح کرد: برای حکمرانی مطلوب شاخص‎‌هایی ازجمله حفظ و تربیت میراث معنوی، افزایش اختیارات و … مدنظر است.

رئیس کمیسیون خدمات شهری و محیط زیست با بیان اینکه توسعه فضای سبز باید با زیرساخت‌های تاریخی و مذهبی شهر مرتبط باشد، عنوان کرد: در کنار تلاش برای توسعه فضای سبز باید به دنبال توزیع عادلانه باشیم.

وی با اشاره به اینکه تصمیم‌گیری‌ها باید در ابعاد مختلف شفاف باشد، خاطرنشان کرد: امکان مشارکت شهروندان باید همواره وجود داشته باشد چراکه با مشارکت سرعت پیشرفت افزایش پیدا می‌کند.

سبحانی ثابت با بیان اینکه افزایش مشارکت، حس مسئولیت اجتماعی را نیز افزایش می‌‎دهد، تصریح کرد: اگر مدیریت و حکمرانی را از مردم جدا کنیم قطعا در ادامه مسیر دچار مشکل خواهیم شد.

وی با اشاره به اینکه تمام تلاش ما برای حفظ سلامت و امنیت شهروندان است، یادآور شد: با توسعه فضای سبز به دنبال توسعه نشاط اجتماعی شهروندان هستیم.

عضو شورای اسلامی شهر قم با بیان اینکه درخصوص حکمرانی در عرصه شهری دو دیدگاه وجود دارد، ابراز کرد: دیدگاه نخست می‌گوید که تمام مدیریت به دست شهرداری است و دیدگاه دوم نیز می‌گوید که ترکیب شهرداری، بخش خصوصی و گروه‌های تخصصی مدیریت شهر را به دست دارند.

وی با اشاره به اینکه شهرداری قم اقدامات متعددی ازجمله پروژه‌های عمرانی را دنبال می‌کند، بیان کرد: درکنار تمام این اقدامات اما هر زمانی که بخواهند عملکرد شهرداری قم را مدنظر قرار بدهند از توسعه فضای سبز یاد می‌کنند در نتیجه فضای سبز در افزایش کارآمدی حکمرانی شهری موثر است.

سبحانی با بیان اینکه توسعه فضای سبز شهری باید همگام با توسعه شهر دنبال شود، گفت: امروز بوستان‌های بسیاری در سطح شهر قم احداث کرده‌ایم و در ادامه به دنبال غنی‌سازی بوستان‌ها هستیم.

وی با اشاره به اینکه بوستان‌ها در سلامت شهر اثرگذار هستند، مطرح کرد: باید درختان مثمر و متناسب با اقلیم شهرها بیشتر مورد استفاده قرار گیرد.

رئیس کمیسیون خدمات شهری و محیط زیست با بیان اینکه برنامه‌ریزی در عرصه توسعه فضای سبز بسیار مهم است، عنوان کرد: در توسعه فضای سبز فقط موضوع کمیت مطرح نیست بلکه باید با استفاده از ظرفیت شرکت‌های دانش بنیان به دنبال توسعه کیفی فضای سبز متناسب با توان مناطق مختلف کشور باشیم.

وی با اشاره به اینکه در شهرهای حاشیه کویر توسعه فضای سبز با افزایش هزینه همراه است، خاطرنشان کرد: خروجی مقالات این همایش باید در عرصه سیاست‌گذاری‎‌ها و تصمیم‌گیری‌های حکمرانی اثرگذار باشد.

وی با بیان اینکه علاوه بر توسعه فضای سبز شهری باید توسعه زیرساخت‌های فرهنگی و اجتماعی را نیز محقق کنیم، یادآور شد: باید بوستان‌ها و فضای سبز شهری را غنی کنیم تا مردم بتوانند به بهترین شکل از این ظرفیت استفاده کنند.

عضو شورای اسلامی شهر قم اضافه کرد: اگر تفریحات سالم در بوستان‌ها توسعه پیدا نکند، مردم به سمت تفریحات ناسالم خواهند رفت.

نوع پوشش گیاهی قم می‌تواند اثرگذاری جهانی داشته باشد

مدیر گروه زیست شناسی دانشگاه قم نیز در این همایش گفت: انتخاب نوع پوشش گیاهی و آبیاری در یک شهر می‌تواند یک تاثیر عمیقی در سطح کلان جهان داشته باشد.

مرتضی یوسف‌زادی اظهار کرد: این همایش یکی از مهم‌ترین همایش‌ها در حوزه مباحث زیست شناسی است.
وی با اشاره به اینکه تمام جهان یک سیستم پیچیده است، مطرح کرد: انتخاب نوع پوشش گیاهی و آبیاری در یک شهر می‌تواند یک تاثیر عمیقی در سطح کلان جهان داشته باشد.
مدیر گروه زیست شناسی دانشگاه قم با بیان اینکه کوچک‌ترین فرآیندی می‌تواند تاثیری در ابعاد جهانی داشته باشد، عنوان کرد: باتوجه به این وسعت اثرگذاری باید با برنامه‌ریزی بهتر به دنبال اقدامات زیست محیطی باشیم.
وی با اشاره به اینکه نباید تنها به دنبال بهره‌برداری از طبیعت باشیم، خاطرنشان کرد: باید با طبیعت همراه شویم.
یوسف‌زادی در پایان تصریح کرد: امیدواریم این همایش تاثیر بسیاری در تصمیم‌سازی‌ها و سیاست‌گذاری‌ها در عرصه محیط زیست و فضای سبز داشته باشد.

توسعه در هر عرصه‌ باید متناسب با زیرساخت‌ها باشد

مدیر مرکز تحقیقات، آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان قم نیز در این همایش با بیان اینکه توسعه در هر عرصه‌ای باید متناسب با زیرساخت‌ها باشد، گفت: اقلیم‌های متفاوتی را در سطح کشور شاهد هستیم، در نتیجه لازم است گونه‌های گیاهی متفاوتی در سطح کشور کاشت شود.

مسعود ترابی اظهار کرد: فضای سبز بر زیست شهری تأثیر زیادی دارد.

وی با اشاره به اینکه ارتباط روحیه افراد با زیست شهری و فضای سبز بسیار بالا است، افزود: از نظر روانشناختی وجود فضای سبز در شهرها اهمیت دارد.

رئیس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان قم با بیان اینکه توسعه در هر عرصه‌ای باید متناسب با زیرساخت‌ها باشد، خاطرنشان کرد: اقلیم‌های متفاوتی را در سطح کشور شاهد هستیم، در نتیجه لازم است گونه‌های گیاهی متفاوتی در کشور کاشت شود.

وی با اشاره به اینکه امروز یکی از دغدغه‌های اصلی کشور بحث آب است، ادامه داد: یکی از نیازهای اصلی فضای سبز آب است و از بعد جهانی نیز با توجه به افزایش تولید گاز co2 مکلف به توسعه فضای سبز هستیم.

ترابی با بیان اینکه در این همایش با ایده‌ها و مقالات شگفت‌انگیزی مواجه شدیم، تصریح کرد: این همایش از آذرماه سال گذشته طراحی شد و محورهایی از جمله مدیریت و حکمرانی فضای سبز، استفاده از فناوری‌های نوین و هوشمندسازی، راهکارهای استفاده از آب‌های شور در فضای سبز، طراحی منظر و المان‌های شهری متناسب با فرهنگ، مذهب و اقلیم و معرفی گونه‌های سازگار با شرایط خشک و نیمه‌خشک برای آن در نظر گرفته شد.

وی با اشاره به اینکه ۱۶۸ مقاله به دبیرخانه این همایش رسیده است، گفت: در نهایت ۱۵۶ مقاله مورد داوری قرار گرفت و تأیید شد، در این مسیر از ظرفیت ۳۲ نفر از اساتید دانشگاه برای داوری استفاده کردیم.

رئیس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان قم با بیان اینکه سه پنل تخصصی در این همایش خواهیم داشت، تاکید کرد: این پنل‌ها با موضوع معرفی گونه‌های مناسب گیاهی برای توسعه فضای سبز، مدیریت منابع پایه آب و خاک و تنش‌های محیطی در فضای سبز و طراحی منظر و المان‌ها خواهد بود.

لازم به ذکر است این همایش با اخذ مجوز  از پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) و با هدف استفاده از ظرفیت‌های علمی به‌منظور توسعه پایدار فضای سبز، استفاده بهینه از منابع در شهرهای حاشیه کویر و تبادل تجربیات بین سازمان‌ها و نهادهای مسئول و نخبگان و اساتید برجسته علمی و همچنین الگو نگاری قم به‌عنوان شهر پیشرو در حوزه توسعه و نگهداری از فضای سبز برگزار می‌شود.

علاوه بر حضور دانشگاه‌ها و مراکز علمی، شرکت‌های دانش‌بنیان و فعال در حوزه فضای سبز، روسای سازمان‌های سیما، منظر و فضای سبز شهرهای مختلف نیز در این همایش حضور خواهند داشت.

بیش از 160 مقاله علمی و پژوهشی به دبیرخانه این همایش ارسال‌شده است.