ندای قم/ گزارش / محسن عبداللهی ؛ در حالی که بسکتبال در میان نوجوانان و جوانان قمی به‌سرعت در حال رشد و محبوبیت است، اما روند انتخاب بازیکنان برای تیم‌های استانی در سال‌های اخیر با انتقادهای گسترده‌ای همراه شده است. خانواده‌ها، مربیان و حتی بازیکنان از سازوکاری گلایه دارند که به‌جای پرورش استعداد، آن‌ها را از مسیر رشد و پیشرفت دور می‌کند.
تمرینات استعدادیابی؛ آغاز امید یا مقدمه حذف؟
هر ساله هیئت بسکتبال استان قم با انتشار فراخوان عمومی، تمرینات استعدادیابی را برگزار می‌کند. نوجوانان بسیاری با انگیزه و شور فراوان در این تمرینات حضور می‌یابند، اما در مراحل پایانی، چهره‌های مستعد زیادی کنار گذاشته می‌شوند.
منتقدان می‌گویند معیارهای انتخاب بازیکن همیشه بر پایه عملکرد فنی و شایستگی نیست و گاه وابستگی بازیکن به باشگاه خاص یا روابط شخصی با مربیان نقش تعیین‌کننده‌ای در گزینش دارد. نتیجه چنین وضعیتی، از بین رفتن اعتماد عمومی و خاموش شدن استعدادهایی است که می‌توانستند آینده بسکتبال قم را بسازند.
باشگاه‌محوری و بی‌عدالتی در انتخاب
یکی از اصلی‌ترین انتقادها، تمرکز بیش از حد بر چند باشگاه خاص است. گفته می‌شود بازیکنان این باشگاه‌ها حتی با عملکرد متوسط در اولویت قرار دارند، در حالی که بازیکنان باشگاه‌های کوچک‌تر یا آزاد، با وجود توانایی بالا، نادیده گرفته می‌شوند.
این رویکرد موجب شده رقابت سالم به انحصار تبدیل شود و فضای بسکتبال استان از عدالت و فرصت برابر فاصله بگیرد.
پیامدهای پنهان؛ دلسردی نوجوانان
وقتی نوجوانان پرتلاش در تمرینات شرکت می‌کنند اما حاصل زحمت خود را نمی‌بینند، طبیعی است که دلسرد شوند. در بسیاری از موارد، این دلسردی به ترک ورزش، کاهش اعتماد به نفس و فاصله گرفتن از فعالیت‌های گروهی منجر می‌شود.
این چرخه ناکارآمد در عمل به‌جای پرورش استعدادها، انگیزه‌ها را می‌سوزاند و مسیر رشد بسکتبال قم را مسدود می‌کند.
شکست نونهالان قم در المپیاد استعدادهای برتر
عملکرد اخیر تیم نونهالان قم در المپیاد استعدادهای برتر کشور نیز گواهی بر این چالش‌هاست.
تیم نونهالان پسر قم در بازی نخست مقابل کرمان به پیروزی رسید، اما در دیدارهای بعدی برابر مازندران و یزد متوقف شد و از صعود به دور بعد بازماند. در این گروه، تیم یزد با سه پیروزی و مازندران با دو برد و یک باخت به مرحله بعد راه یافتند.
بسیاری از کارشناسان این ناکامی را ناشی از انتخاب غیرکارشناسی و نبود نگاه فنی در گزینش بازیکنان می‌دانند.
به‌جای رشد استعدادها، فرصت‌ها را از بین می‌برد
برای بررسی دقیق‌تر موضوع، با یکی از مربیان باسابقه و منتقد بسکتبال قم گفت‌وگو کردیم. او با صراحت از چرخه‌ای سخن گفت که به‌جای رشد استعدادها، فرصت‌ها را از بین می‌برد.
*شما روند فعلی انتخاب بازیکن در تیم‌های استانی قم را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
متأسفانه روند فعلی با شایسته‌سالاری فاصله زیادی دارد. مربیان تیم‌های منتخب بدون حضور کمیته فنی ناظر، بیشتر شاگردان و دوستان خود را برای اعزام انتخاب می‌کنند. هدف پنهان این کار معمولاً آماده‌سازی بازیکنان خودشان با استفاده از امکانات و بودجه دولتی است تا در مسابقات داخلی عملکرد بهتری داشته باشند.
* گفته می‌شود بیشتر بازیکنان منتخب از چند باشگاه خاص انتخاب می‌شوند؛ دلیل این تمرکز چیست؟
این مسئله در تمام رده‌های سنی دیده می‌شود. بازیکنان باشگاه‌های دیگر عملاً فرصت دیده شدن ندارند. در موارد زیادی بازیکنان مستعد به‌دلیل نادیده گرفته شدن، سالن را ترک کرده‌اند یا ناچار شده‌اند برای ادامه فعالیت به همان باشگاه‌های خاص بپیوندند.
*این وضعیت چه تأثیری بر روحیه بازیکنان نوجوان و خانواده‌ها دارد؟
تأثیر بسیار منفی دارد. وقتی نوجوانی می‌بیند تلاشش نادیده گرفته می‌شود و فردی با رابطه جای او را می‌گیرد، دلسرد و ناامید می‌شود. خانواده‌ها هم احساس بی‌عدالتی می‌کنند و اعتمادشان را از دست می‌دهند. این اتفاق به‌تدریج باعث ریزش استعدادها در رده‌های پایه می‌شود.
*برای اصلاح این روند چه باید کرد؟
لازم است کمیته فنی مستقلی از مربیان با تجربه و بی‌طرف تشکیل شود. انتخاب بازیکن باید زیر نظر مربیانی صورت گیرد که خودشان باشگاه شخصی ندارند تا منافع فردی در تصمیم‌گیری‌ها دخیل نباشد. همچنین مسئولان هیئت باید از دخالت مستقیم در فرآیند انتخاب خودداری کنند و تصمیم‌گیری را به افراد متخصص و بی‌طرف بسپارند.
