ندای قم / گزارش / هیفاء پردل؛ طرح سلامت محوری محلات راهبرد تازه ای است که با اجرای آن نابرابری ها در زیرساخت های درمانی و بهداشتی در محلات مختلف قم کاهش می یابد و همه می توانند عادلانه از خدمات سلامت برخودارباشند.
به گزارش ندای قم ،از شعارهای مهم نظام و انقلاب اسلامی دسترسی همگان به امکانات بهداشتی و درمانی مناسب است و کاهش بی عدالتی ها در تحقق زیرساخت های مرتبط با امر بهداشت و سلامت است که به صورت مطلوبی محقق شده است اما هنوز هم بخش های از کشور با ضعف هایی روبرو است در استانی مانند قم که خود از مقاصد مهم گردشگری سلامت برای بیماران خارجی است مناطقی هم هستند که حداقل ترین امکانات بهداشتی در آن یافت نمی شود.
گرانی، فشار اقتصادی و محدودیت زیرساخت‌های درمانی در محلات کم‌برخوردار قم باعث شده بسیاری از مردم از ابتدایی‌ترین خدمات سلامت محروم باشند. در چنین شرایطی، طرحی با عنوان «سلامت محله‌محور» از سوی دانشگاه علوم پزشکی قم آغاز شده تا سلامت از دل محله‌ها و با مشارکت خود مردم احیا شود؛ طرحی که اگر درست اجرا شود، می‌تواند به الگویی ملی در کاهش نابرابری‌های بهداشتی تبدیل شود.
قم طی سال های اخیر با روند رو به رشد انواع بیماری خای غیر واگیر دار و زمینه ای روبرو است از بیماری دیابت گرفته تا فشارخون و غیره اجرای طرح درمان محور به همراه مشاوره هایی برای پیشگیری بیش از بیش مورد نیاز است به ویژه در مناطقی که دسترسی به امکانات بهداشتی در آن با مشکلاتی روبرو است مانند منطقه جمکران و نیروگاه و دیگر محلات کم برخودار در قم که امید می رود با اجرای این طرح شاهد ارتقای سلامت شهروندان در مناطق 8 گانه قم باشیم.
گلایه مردم از کمبود برخی امکانات بهداشتی در مناطقی از استان
علی میره ای از ساکنان منطقه جمکران با گلایه شدید از کمبود امکانات گفت: در این منطقه امکانات بهداشتی برای مردم مشکلاتی را به همراه داشته است مجبوریم برای دریافت کم ترین خدمت بهداشتی مسافت هایی را طی کنیم پایگاه بهداشت زیرساخت کافی ندارند یک درمانگاه هم داریم که نوبت ها برای ویزیت بسیار محدود است .
به گفته وی؛ برخی آزمایش هایی که متخصص تجویز می کند در این منطقه وجود ندارد باید یا به درمانگاه بقیه الله برویم یا به نزدیک ترین مرکز درمانی که دور است و باید هزینه هایی را پرداخت کنیم باید امکانات بهداشتی در مناطق مختلف عادلانه باشد گاهی وقت ها آمبولانس هم خیلی دیر می رسد اگر بیماری داشته باشیم که باید به صورت اصظراری ویزیت شود.
یکی از بانوان ساکن در محله شیخ آباد بیان کرد: ما در محله خودمان مرکز سلامت نداریم، باید برای یک معاینه ساده تا مرکز شهر برویم در بسیاری از مواقع پزشک عمومی نداریم یا نوبت ها بسیار محدود است که با وجود هزینه های بالا مجبور می شویم از درمانگاههای خصوصی استفاده کنیم.
شهریار زارعیان از ساکنان منطثه پردیسان هم اظهارداشت: پایگاه بهداشت داریم، اما آموزش و برنامه‌ای برای پیشگیری از بیماری‌ها وجود ندارد. مردم هنوز نمی‌دانند چطور فشار خون یا دیابت را کنترل کنند باید کسی باشد که در خود محله پیگیر سلامت مردم شود..
این گلایه‌ها نشان می‌دهد که شکاف دسترسی به خدمات بهداشتی در قم واقعی است؛ شکافی که سال‌هاست مردم مناطق حاشیه آن را احساس می‌کنند.
طرح سلامت محوری محلات؛ گامی به سوی ارتقای سلامت مردم
با چنین شرایطی، دانشگاه علوم پزشکی قم با همکاری استانداری و نهادهای اجتماعی، طرحی را آغاز کرده که محور آن ارتقای سلامت از دل محلات مختلف و با مشارکت مردم است و فلسفه این طرح این است که نیازها و اولویت‌های هر منطقه و محله توسط خود مردم احصا و اولویت‌بندی می‌شود. سپس با راهکارهای ارائه‌شده از سوی شهروندان و با مشارکت سازمان‌های مردم‌نهاد و دستگاه‌های ذی‌ربط، مداخلات بهتری نسبت به گذشته انجام خواهد شد.
محلات محور مهم ارتقای سلامت
معاون امور بهداشتی دانشگاه قم در این زمینه گفت: سلامت پایدار زمانی محقق می‌شود که از دل محلات بجوشد و با مشارکت فعال مردم و مسئولان محلی شکل گیرد. برنامه محلات ارتقادهنده سلامت، تلاشی برای تحقق عدالت در سلامت و پاسخگویی به نیازهای محلی است.
سیامک محبی با تفسیر فلسفه مهم اجرای طرح سلامت محوری در دل محلات قم اظهارداشت: در این برنامه، مردم هر منطقه نقش اصلی را در شناسایی مشکلات و ارائه راهکارهای بهبود دارند و هدف، ارتقای سواد سلامت و پیشگیری از بیماری‌هاست و در پاسخ به چالش‌های مهم سلامت استان تدوین و اجرا کنیم.
به گفته این مسئول؛ بر اساس آمارهای موجود، حدود 30 درصد از مردم استان از فشار خون بالا رنج می‌برند و نزدیک به 40 درصد دارای تری‌گلیسیرید بالا هستند. همچنین، شاخص‌های چاقی و اضافه وزن نیز در شرایط نامناسبی قرار دارد برنامه «محلات ارتقادهنده سلامت» با هدف آگاهی‌بخشی و توانمندسازی جامعه در حال اجراست. این برنامه با همراهی معتمدان محلی، روحانیون، ریش‌سفیدان، بسیج و نهادهای فرهنگی مساجد، به‌صورت یک برنامه جامع و چندبعدی پیش می‌رود.
محبی افزود: با گسترش این پوشش، پیش‌بینی می‌شود طی 1 تا 2 ماه آینده، تمامی مناطق شهری تحت پوشش این برنامه قرار گیرند. موفقیت این طرح در گرو مشارکت حداکثری و همراهی جدی تمامی شهروندان است این برنامه با به کارگیری مشارکت مردم و دستگاه‌های دولتی، درصدد است تا خدمات سلامت را گسترش داده و شاخص‌های این حوزه را ارتقا بخشد.
طرحی به دور از موازی کاری
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی استان قم در ادامه عنوان کرد: برنامه محله‌محور به هیچ وجه به موازی‌کاری با خدمات پایگاه‌های سلامت منجر نمی‌شود، بلکه مکمل آن است. در سال‌های گذشته تعدادی از این پایگاه‌ها به دلایل مالی جمع‌آوری شدند، اما امروزه پایگاه‌های موجود حفظ و در حال گسترش هستند. این برنامه حتی می‌تواند با آگاه‌سازی مردم درباره خدمات رایگان پایگاه‌های سلامت، به مطالبه‌گری بیشتر برای بهره‌مندی از این خدمات دامن بزند.
محبی افزود: اگرچه همه ما سلامت را به عنوان یک رکن اساسی و مفهومی ارزشمند در زندگی می‌پذیریم، اما در عمل و در میان مشغله‌های روزمره، توجه کافی به آن نداریم و معمولاً تنها زمانی به مراکز بهداشتی و درمانی مراجعه می‌کنیم که با چالشی جسمی یا روانی مواجه شده‌ایم.
وی اظهارداشت: در حوزه بهداشت و پیشگیری، پایگاه‌های سلامت حفظ شده و خدمات ارائه‌شده در مقایسه با گذشته جامع‌تر شده است. با این حال، ارتقای این برنامه‌ها مستلزم مشارکت همزمان دستگاه‌های دولتی و مردم است. اگر دستگاه‌های دولتی پیگیر حضور مردم در پایگاه‌ها باشند اما مردم مراجعه نکنند، یا اگر پایگاه‌ها نتوانند بستر لازم را فراهم کنند، این برنامه به نتیجه مطلوب نخواهد رسید.
محله محوری طرحی نوآورانه برای ارتقای سلامت فردی و اجتماعی
معاون فرهنگی، اجتماعی و زیارت استانداری قم، گفت: محله‌محوری یکی از شیوه‌های نوین در مدیریت شهری محسوب می‌شود که بر توجه به سطح محلات و حل مسائل ملموس مردم تأکید دارد ورود مستقیم و میدانی استاندار موجب شد قم به‌عنوان الگوی موفق محله‌محوری در کشور شناخته شود.
حسین محمودی افزود: اجرای طرح محله‌محوری در دو منطقه اصلی آغاز شده که بیش از نیمی از جمعیت شهر قم را در بر می‌گیرد. در منطقه پردیسان، پس از دو بازدید میدانی استاندار، 31 عنوان مسئله احصا و در قالب نمودار مشخصی تقسیم‌بندی و ماهیت هر مسئله تعیین شده است. این مدل موجب شده برخی اقدامات واحد، چندین مسئله را همزمان پوشش دهد و روند حل مشکلات تسریع شود.. …
با اجرای سلامت محوری محلات شاهد دسترسی بیشتر شهروندان به امکانات بهداشتی ودرمانی و کاهش آلام ها خواهیم بود وبه طبع آن شاهد افزایش رضایتمندی مردم از دولت و نظام خواهد شد.
