ندای قم / گفت و گو / روح اله کرمانی ؛در راستای اجرای گازرسانی به شهرها، اداره گاز ناحیه قم از سال ۵۸ با نصب ۶۰۰ انشعاب و ۶ کیلومتر شبکه تغذیه و شهری با فشارهای ۲۵۰ و ۶۰ پوند شروع به کار نموده و بر اساس طرح نظام اختیارات وزارت نفت و استقلال شرکتهای فرعی درحیطه وظایف و اختیارات خود، شرکت گاز استان قم از شهریور ماه سال ۱۳۷۸ مانند سایر استانهای دیگر با حضور مدیرعامل و اعضای هیئت مدیره فعال تشکیل و مشغول به کار گردیده است. شرکت گازاستان قم دارای 465 هزارمشترک دربخش های مختلف خانگی ، تجاری و صنعتی بوده که بهره مند از گاز طبیعی می باشند وازلحاظ گازرسانی با ضریب نفوذ 4/99درصدی بعنوان استان سبز در کشور محسوب می گردد.در حال حاضر ضریب نفوذ گاز طبیعی درمناطق شهری ۹۹.۵ و در مناطق روستایی استان قم ۹۹.۳ است وطول خطوط شبکه گاز در استان قم بیش از ۴ هزار و ۴۰۰ کیلومتر است،که از این تعداد ۳ هزار و ۲۷۴ کیلومتر متعلق به مناطق شهری و یک هزار و ۲۱۷ کیلومتر آن نیز متعلق به مناطق روستایی استان است.برای بررسی اقدامات انجام شده و دردست اجرای در حوزه گاز خبرنگارما به سراغ مهندس مرتضی خوش لجهه مدیرعامل شرکت گازاستان قم که از مدیران نخبه ،جهادی ، موفق و بومی استان است رفته وبا وی به گفت وگو نشسته است . مهندس خوش لهجه فارغ التحصیل رشته نفت ازدانشگاه صنعت نفت درمقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد مهندسی نفت گرایش مخازن هیدرو کربنی از دانشگاه صنعتی امیرکبیر می باشد . درسال 83 به استخدام وزارت نفت درآمده است. مدرس دانشگاه صنعت نفت، معاون مدیرهماهنگی ونظارت بر تولید شرکت ملی نفت ایران، رییس نظارت بر تولید گاز و رییس اموربرنامه ریزی، مدیر تولید و عملیات نفت و گاز پارس وغیره از جمله مسئولیت های این مدیرمتخصص و با تجربه بوده است. مهندس خوش لهجه درسال 1401 به سمت مدیرعامل شرکت گاز قم منصوب شده وهمچنان مشغول خدمت درزادگاه خود می باشد.در دوران مدیریت وی شاهد تحول در بخش های مختلف شرکت گاز قم اعم مباحث فنی و نظارتی، توسعه شبکه و گازرسانی به صنایع ودیگربخش ها، توجه جدی به مباحث آموزشی پیرامون کاهش مصرف ، بهینه سازی مصرف، ایمنی جهت کاهش حوادث بودیم . درسال گذشته با اقدامات فرهنگی و آموزشی که ازسوی شرکت گاز قم صورت گرفت استان قم موفق به کسب رتبه اول کشور درصرفه جویی مصرف گاز دربخش خانگی شد. وی همچنین گفت: با توجه به افزایش ناترازی ها ی که در حوزه گاز داریم ازمشترکان تقاضا داریم با مدیریت مصرف و بهینه مصرف کردن ما را یاری دهند تا بدون مشکل وقطعی گاز فصل سرد رابه پایان برسانیم. مشروح گفت وگوی خبرنگار پایگاه خبری ندای قم بامهندس مرتضی خوش لهجه را در ادامه می خوانید.
عدم مصرف بهینه گاز مهمترین دلیل ناتزازی ها
چرا باوجود اینکه ایران در رتبه دوم منابع گازی دنیا هست ؟ چرا با ناترازی مواجه هستیم؟
ایران با در اختیار داشتن ۳۳ تریلیون مترمکعب گاز، دومین کشور دارنده ذخایر بزرگ گاز طبیعی جهان است و ۱۶ درصد از کل ذخایر گاز طبیعی جهان را در اختیار دارد. ۷۰ درصد از انرژی ایران از گاز طبیعی تأمین میشود و ایران سومین تولیدکننده در دنیا بهشمار میآید. با این وجود متاسفانه شاخص مصرف گاز و انرژی در کشور ما با شاخصهای جهانی اختلاف فاحشی دارد و کشورمان از لحاظ مصرف گاز طبیعی در جهان در رتبه چهارم قرار دارد. ایران از نظر شدت مصرف انرژی با حدود ۲۸ کشور اتحادیه اروپا برابری میکند که نشان میدهد یکی از بدمصرفترین کشورهای دنیاست، همچنین مصرف گاز در کشور ما با کشور پر جمعیت چین برابری میکند. اولین دلیل برای ناترازی گاز طبیعی در کشورمان، عدم سرمایهگذاری شایسته و عدم توسعه میادین گازی کشور متناسب با مصرف است. دومین دلیل نیز که به عقیده بنده اصلیترین دلیل است، عدم مصرف بهینه گاز از سوی مشترکین بخشهای مختلف است؛ به این معنی که الگوی مصرف رعایت نمیشود و یا بخشی از انرژی از طرق مختلف هدر میرود. علاوه بر این، حدود 70 درصد انرژی کشور از گاز طبیعی است؛ برای نمونه بیشتر برق ما از گاز تامین میشود که این موضوع نیاز به بازنگری دارد و منابع انرژی دیگر نظیر انرژیهای تجدیدپذیر باید جایگزین سوختهای فسیلی شود.
روند توزیع گاز طبیعی از تولید به مصرف است
در حال حاضر میزان تولید و مصرف روزانه گاز در ایران چقدر است ؟ و بیشتر از چه نقاطی از کشور تولید می شود؟
روند توزیع گاز طبیعی در کشورمان از تولید به مصرف است و زیرساختهای ذخیرهسازی این سوخت هنوز فراگیر نشده است. با این اوصاف سال گذشته ظرفیت اسمی پالایش کشور روزانه یک میلیارد و ۳۱ میلیون مترمکعب بود که با تلاشهای صورت گرفته این ظرفیت در سال جاری به حدود یک میلیارد و ۹۳ میلیون مترمکعب در روز رسیده است که بیشتر این گاز از میدان مشترک گازی پارس جنوبی به پالایشگاهها منتقل و سپس به خطوط لوله سراسری تزریق میشود.
سراجه یک بستر ذخیرهسازی برای گاز طبیعی است
با توجه به وجود مخزن گازی سراجه در استان قم آیا از این مخزن در تامین گاز استان و کشور استفاده میشود؟
میدان گازی سراجه یک بستر ذخیرهسازی برای گاز طبیعی است و به خودی خود گازی برای عرضه ندارد؛ اما بر اساس دادههای موجود ظرفیت ذخیره این میدان حدود یک میلیارد مترمکعب گاز طبیعی است و برای ایام سرد سال که شبکه دچار افت فشار میشود، حداکثر به میزان روزانه ظرفیت 10 میلیون مترمکعب میشود از این میدان برای جبران افت فشار شبکه در مناطق شمال و شمال شرق کشور استفاده کرد. این میدان همچنین بهدلیل نزدیک بودن به مناطق پرجمعیت کشور از جمله شهرهای تهران و قم و مجاورت با خط لوله سراسری گاز پنجم تهران، به لحاظ راهبردی اهمیت خاصی دارد و میتواند پشتیبانی مطمئن برای جبران ناترازی و تأمین بخشی از کمبود گاز در روزهای اوج مصرف در فصل زمستان و شرایط بحرانی باشد. البته آنچه که در این بین مهم است، این است که در کنار بهینه سازی مصرف انرژی، میادین ذخیرهسازی نیز افزایش یابد. از جمله روشهای ذخیرهسازی گاز طبیعی، تبدیل آن به اشکال مایع نظیر الپیجی و الانجی است که طرح آن دو سال پیش از سوی وزارت نفت مطرح شد. البته این موضوع چیزی از اهمیت نهادینه کردن مصرف بهینه انرژی در کشورمان کم نمیکند و همچنان اولویت اول میبایست بهینهسازی و صرفهجویی در مصرف انرژی از سوی تمامی مشترکین بخشهای مختلف باشد.
قم اولین استان سبز از لحاظ گازرسانی است
استان قم در بهره مندی از نعمت گاز در بخش شهری و روستایی در چه موقعیتی قراردارد تعداد مشترکین را به تفیکیک بیان نماید وآیا تمام مناطق استان از نعمت گاز بهره مند هستند یا نه و در بین استان های کشور چه جایگاه دارد؟ در سالهای قبل استان قم را به لحاط بهره مندی از نعمت گاز استان سبز کشور معرفی گردید آیا قم هنوز این جایگاه را دارد؟
قم اولین استان سبز از لحاظ گازرسانی است و هماکنون تمامی شهرها و روستاهای استان که از لحاظ قوانین مشمول گازرسانی میشوند از این نعمت الهی بهرهمند هستند. در حال حاضر حدود ۴۶۲ هزار مشترک در استان قم گازدار هستند که از این تعداد حدود ۴۲۵ هزار مشترک متعلق به بخش خانگی است.
به طور کلی 99.5 مناطق شهری و 99.3 مناطق روستایی استان به شبکه گاز سراسری متصل هستند و درصد ناچیز باقیمانده نیز به منظور توسعه عملیات گازرسانی استان است؛ لذا با توجه به همزمانی توسعه گازرسانی با توسعه استان، قم کماکان جزو استانهای سبز از لحاظ گازرسانی است.
اتصال تمام شهرک هاونواحی صنعتی قم به شبکه گاز
آیا تمام شهرکها و نواحی صنعتی استان قم از نعمت گاز بهره مند هستند تعدادمشترکان را بیان کنید؟ و چه برنامه ای برای تکمیل شبکه گاز برای بخش صنعت دارید ؟
تمامی ۱۷ شهرک و ناحیه صنعتی استان به شبکه سراسری گاز طبیعی متصل هستند. هم اکنون چهار هزار و 695 مشترک صنعتی شامل ۸۸۷ مشترک عمده و سه هزار و 808 مشترک جز در استان قم گازدار هستند. همچنین در این استان ۹۲۸ مشترک بخش کشاورزی شامل دامداری مرغداری گلخانه و شیلات از نعمت گاز طبیعی بهرهمند هستند. گازرسانی به بخش صنعت در راستای عمل به شعار سال و سیاستهای دولت محترم همچنان ادامه دارد و امید است که با این اقدام گام مهمی در این راستا برداشته شود.
حراست و صیانت از خطوط انرژی وظیفه همگانی است
از آنجا که شبکه های اصلی گاز کشور از استان قم عبور می کند وظیفه محافظت از آنها برعهده شرکت گاز قم است یانه در این خصوص توضیح دهید؟
به طور کلی خطوط لوله اصلی انتقال گاز در حوزه کاری همکارانمان در شرکت انتقال گاز ایران تعریف میشود و وظیفه پایش و رصد این خطوط بر عهده این شرکت است. با این وجود حراست و صیانت از خطوط انرژی کشور وظیفه همگانی است و واحد حراست شرکت گاز استان قم نیز در مواقع لزوم یا بحران از طریق هماهنگی با مدیریت محترم منطقه سه عملیات انتقال گاز و سازماندهی کارکنان شرکت گاز استان قم به رصد و صیانت از این خطوط میپردازد.
مشکلی برای گازرسانی به مناطق جدید قم وجود ندارد
شاهد احداث مسکن در غالب طرح نهضت ملی مسکن در شهر قم و شهرستان ها و شهرهای استان قم هستیم آیا تمهیدات لازم برای تامین گاز برای آنها اندشیده شده است؟
در خصوص گازرسانی به واحدهای تازه بنا شده نهضت ملی مسکن در منطقه پردیسان، شرکت گاز استان قم اقدام به احداث یک ایستگاه تقلیل فشار با ظرفیت ۱۰۰ هزار متر مکعب کرده است. این ایستگاه علاوه بر اینکه گازرسانی به منازل بنا شده تحت عنوان نهضت ملی مسکن را تضمین میکند، در بحث تامین پایدار گاز پردیسان و پدافند غیرعامل نیز حیاتی است. در خصوص سایر مناطق استان نیز زیرساختها از پیش تعیین شده و با تدابیر مدیران شرکت گاز استان قم، نه تنها در این زمینه کمبودی احساس نمیشود؛ بلکه زیرساختهای گازرسانی برای سالهای آتی نیز اندیشیده شده است.
اقدامات انجام شده درشش ماه نخست سال
درصورت امکان بفرمایید گزارش کوتاهی از عملکرد شرکت در 6ماه نخست سال بیان نماید؟ برای 6 ماه دوم سال چه برنامه های پیش بینی شده است؟
به طور کلی شرکت گاز استان قم اقدام به اجرای اجرای 99 کیلومتر شبکهگذاری گاز طبیعی کرده است که از این مقدار 69 کیلومتر متعلق به مناطق شهری و 30 کیلومتر نیز متعلق به مناطق روستایی استان است.
در این بازه دو هزار و 243 کیلومتر از از خطوط تغذیه، شبکه و انشعابات استان قم مورد نشتیابی قرار گرفت که طی این بررسیها شش هزارو 216 نشت هوایی و 237 نشت مدفون شناسایی و رفع شد.
این شرکت همچنین در بازه زمانی مورد اشاره، سه هزار و 934 مشترک به مجموع مشترکین گاز استان اضافه نموده است که از این تعداد سه هزار و 288 مشترک متعلق به مناطق شهری و 646 مشترک نیز متعلق به مناطق روستایی است.
علاوه بر این، گازرسانی به 74 واحد صنعتی و 16 واحد کشاورزی از دیگر اقدامات شرکت گاز استان قم در شش ماهه نخست سال جاری است.
توسعه گازرسانی در راستای توسعه عدالت اجتماعی، جهش تولید و سیاستهای دولت و شرکت ملی گاز ایران از جمله برنامههای شرکت گاز استان قم برای شش ماهه دوم سال بوده و این شرکت با تمام ظرفیت خود آماده خدمتگزاری به مردم شریف استان است.
ضرورت توجه به نکات ایمنی و مصرف بهینه گاز
از آنجا که در آستانه ورود به فصل سرما و افزایش مصرف گاز هستیم چه توصیههایی به مشترکان جهت بهرهوری بهتر و همچنین رعایت نکات ایمنی در استفاده از وسایل گاز سوز دارید؟
رعایت نکات ایمنی در استفاده از وسایل گازسوز از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است، زیرا این وسایل به دلیل استفاده از سوخت قابل اشتعال و خطرات ناشی از احتراق ناقص، میتواند تهدید جدی برای جان افراد باشد.
احتراق ناقص در وسایل گازسوز منجر به تولید گاز مونوکسید کربن(CO) میشود، چرا که این گاز بیرنگ، بیبو و بسیار سمی است و میتواند باعث مسمومیت شدید و حتی مرگ شود. بخاری مانند هر وسیله گازسوز دیگری به اکسیژن نیاز دارد و وسایل گازسوز باید در مکانهایی با تهویه مناسب نصب شوند تا اکسیژن کافی برای احتراق داشته باشند و علاوه بر این، گازهای خطرناک مانند مونوکسید کربن به بیرون منتقل شوند.
نصب نادرست دودکش و مسدود بودن مسیر آن را شایعترین علت گاز گرفتگی است و تمامی شهروندان میبایست پیش از راهاندازی وسایل گازسوز از باز بودن مسیر دودکش مطمئن شوند و علاوه بر این از دودکش H شکل و مجزا برای این وسایل استفاده کنند. همچنین سرد بودن دودکش میتواند نشانه عدم خروج گازهای سمی باشد و همه ما باید توجه داشته باشیم که همواره شعله بخاری که با گاز طبیعی فعالیت میکند، باید آبی رنگ باشد.
از دیگر نکاتی که باید مورد توجه قرار گیرد، جانمایی مناسب بخاری و نصب صحیح شیلنگ آن است. بخاری باید به دور از پرده باشد و برای اتصال آن به شبکه گاز شهری نیز از شیلنگهای مخصوص استفاده شود. از شهروندان عزیز درخواست میشود تا پس از نصب بخاری، آزمایش نشتی گاز را با استفاده از کف انجام داده و این آزمایش را هر چند وقت یک بار انجام دهند.
صرفهجویی و مصرف بهینه گاز طبیعی نیز از اهمیت بالایی برخوردار است، چراکه ظرفیت تولید گاز طبیعی و همچنین ظرفیت خطوط انتقال محدود است و به همین خاطر جهت حفظ پایداری جریان گاز طبیعی و جلوگیری از اُفت فشار شبکه، صرفهجویی و رعایت نکات مرتبط با مصرف بهینه در فصل سرد بیش از گذشته اهمیت دارد.
استفاده از بخاری هرموتیک یک راهکار مناسب برای صرفهجویی در مصرف گاز طبیعی است که میشود در بخش خانگی به کار برد. این بخاریها با درجهبندی A و A+ در بازار موجود است و نسبت به بخاری معمولی گازی از بازدهی بالایی برخوردار است.
همچنین از تمامی هماستانیهای عزیز تقاضا میشود با رعایت نکات ساده صرفهجویی نظیر پوشیدن لباس گرم در منزل، استفاده از پتوی اضافی هنگام خواب، بستن کامل درزهای منازلی که از پکیج یا موتورخانه بهعنوان سیستم گرمایشی استفاده میکنند و تمام راهکارهایی که باعث کاهش مصرف گاز میشود، گرما را به یکدیگر هدیه داده و شریک لحظههای شاد هم باشیم.
ارائه آموزش مصرف بهینه به 45 هزار دانش آموز دبستانی آموزش بویژه در سنین کودکی نقش موثری در شکل گیری فرهنگ مصرف بهینه انرژی دارد دراین زمینه تاکنون چه اقداماتی انجام داده ایدبصورت مختصر بیان نماید؟
آموزش به کودکان نهتنها یک مسئولیت اجتماعی است، بلکه یک سرمایهگذاری ارزشمند برای ساختن آیندهای روشن محسوب میشود. کودکان با توجه به ذهنی کنجکاو و توانایی یادگیری بالا، این قابلیت را دارند که بهسرعت بیاموزند و آموزههای خود را در زندگی به کار گیرند. به همین دلیل نقش کودکان در شکلدهی به فرهنگ و جامعهای آگاه و مسئولیتپذیر انکارناپذیر است؛ آنان نهتنها یادگیرندگان امروز، بلکه پدران و مادران آیندهاند.
هرگاه مفاهیم درست و اصولی در سنین پایین به کودکان آموزش داده شود، میتوان انتظار داشت که جامعهای با سطح بالای آگاهی و مسئولیتپذیری در آینده شکل بگیرد. از این رو، ارائه آموزشهای اصولی و متناسب با سن کودکان در راستای ایجاد فرهنگ صحیح، یکی از گامهای اساسی در تربیت نسلهای آینده است. با این تفاصیل آموزش صحیح فرهنگ مصرف بهینه و ایمن به فرزندانمان، باعث میشود که آنان از سنین کودکی نسبت این موضوع مهم احساس مسئولیت پیدا کنند.
راه اندازی پویش حامی گاز، حامی طبیعت
در همین راستا شرکت گاز استان قم در سال گذشته اقدام به برگزاری «پویش حامی گاز، حامی طبیعت» با هدف مردمیسازی مصرف انرژی در 100 مدرسه کرد که این برنامه در قالب اجرای سرود، نمایش و مسابقه برای بیش از 45 هزار دانشآموز دوره ابتدایی استان قم اجرا شد. البته این برنامه در سال جاری نیز تحت عنوان جشنواره «همیار گاز» ادامه دارد.
این جشنواره مختص به دوره اول ابتدایی شامل پایه اول، دوم و سوم؛ دوره دوم ابتدایی شامل پایه چهارم، پنجم و ششم؛ و دوره متوسطه اول و دوم است و علاقمندان به شرکت در این جشنواره با توجه به مقطع تحصیلی تا بیستم آبان ماه میتوانند آثار تولیدی خود را در زمینه نقاشی، داستاننویسی، روزنامهدیواری، کاریکاتور و گرافیک رایانهای به نشانی b2n.ir/hamyargas ارسال فرمایند.
رسانه ها نقش مهمی در ترویج فرهنگ مصرف بهینه گاز دارند
نقش فرهنگ سازی توسط نهاد های فرهنگی و رسانه ای در کاهش و بهینه مصرف نمودن گاز چه موثر میدانید؟
خبرنگاران با پوشش خبری و تهیه گزارشهای تخصصی درباره اهمیت مدیریت منابع انرژی و روشهای بهینهسازی مصرف، میتوانند آگاهی عمومی را افزایش داده و مردم را به سمت مصرف بهینهتر تشویق و ترغیب کنند.
خبر، یادداشت و گزارش پیرامون اهمیت بهینهسازی مصرف انرژی میتواند موجب تغییر رفتار مصرفکنندگان و افزایش توجه به راهکارهای صرفهجویی در انرژی شود و به کاهش مصرف بیرویه و حفاظت از منابع طبیعی کمک شایانی میکند. برای نمونه با مجموعه اقداماتی که این شرکت با استفاده از تبلیغات و ظرفیت رسانهها در حوزه صرفهجویی و بهینهسازی انجام داد، دو سال پیاپی توانستیم رتبه اول صرفهجویی در بخش خانگی را از آن خود کنیم.
بخشی از انرژی کشور به دلیل بیتوجهی مصرفکنندگان بهخصوص در بخش صنعت به هدر میرود که این موضوع جای تأسف و توجه دارد؛ به همین دلیل با «اصلاح الگوی مصرف» بسیاری از مشکلات پیرامون ناترازی جریان انرژی در بخشهای مختلف حل و علاوه بر این از هدر رفتن سرمایه کشور جلوگیری میشود.
پرداخت 578 میلیارد ریال جایزه به مشترکان کم مصرف
با انجام کارهای آموزشی و تبلیغی در سال گذشته شاهد کاهش 10 درصدی گاز بخش خانگی در استان بودیم. پاداش این میزان صرفهجویی به لحاظ ریالی چه میزان بوده است؟ و این میزان صرفهجویی در چه جهتی مورد استفاده قرار میگیرد؟
پاداش این میزان صرفهجویی حدود 578 میلیارد ریال بوده است که به بیش از 301 هزار مشترک خانگی معادل حدود 75 درصد مشترکین بخش خانگی استان قم اختصاص یافت. این پاداش به مشترکین بخش خانگی که طی فصل سرد سال گذشته ۱۰ تا ۳۵ درصد نسبت به دوره مشابه سال قبل در مصرف گاز صرفهجویی کرده باشند، تعلق گرفته است.
بیشترین پاداش صرفهجویی پرداخت شده برای یک مشترک 36 میلیون ریال بوده است و پاداشهای در نظر گرفته شده برای مشترکین در قبوض آنها اعمال میشود. روی هم رفته فرهنگ غنی دینی حاکم بر قم باعث شده است تا مردم این استان نسبت به شعائر و دستورات دینی از جمله صرفهجویی و پرهیز از اسراف و تبذیر اهتمام لازم را داشته باشند.
سخن پایانی؟
در راستای برقراری عدالت اجتماعی ما متعهد هستیم تا با گسترش شبکههای گازرسانی، دسترسی به این منبع ارزشمند را برای تمامی شهروندان فراهم کنیم و معتقدیم که با همکاری و همدلی مردم و مسئولان در راستای نهادینهسازی فرهنگ صحیح مصرف انرژی، همچون دو سال اخیر میتوانیم به نتایج مطلوبتری نظیر کسب رتبه اول صرفهجویی در مصرف گاز طبیعی را در بخش خانگی از آن مردم فهیم، فرهیخته و با فرهنگ استان قم کنیم.
در پایان لازم است تا از همکاران خود در شرکت گاز استان قم که با تعهد و پشتکار بینظیر، خدمت به مردم را در اولویت قرار دادهاند و همچنین هماستانیهای عزیزم که با همراهی خود ما را در اجرای رسالتمان یاری کردهاند قدردانی کنم. اطمینان دارم که با تداوم تلاشهایمان و با حمایت مردم عزیز، میتوانیم گامی مؤثر در جهت پیشرفت استان قم و ارتقای سطح رفاه عمومی برداریم. از اعتماد و همکاری شما سپاسگزاریم.