ندای قم ،محمد شایگانی/ کارشناس مسائل سیاسی ، با اعلام اسامی نامزدهای تایید صلاحیت شده ریاست جمهوری از سوی شورای نگهبان ، نخستین سوالی که همه اذهان را بخود مشغول کرده ، این است که کاندیدای اصلاح طلبان برنده این دوره انتخابات ریاست جمهوری است یا کاندیدای اصولگرایان ؟
این سوال از آنجا نشات می‌گیرد که پنج نفر از نامزدها یعنی آقایان قالیباف ، جلیلی ، قاضی زاده هاشمی ، پورمحمدی و زاکانی در دایره اصولگرایان محسوب می‌شوند و آقای پزشکیان در دایره اصلاح طلبان ، هر چند آقای پزشکیان هم به صراحت گفته است من هم اصولگرا هستم اما هر کاربلدی را از هر جناح که باشد در دولت خود بکار می گیرم تا مشکلات کشور حل شود.
با این وجود ، خود اصلاح طلبان در حال حاضر ، به یک در برابر پنج اعتقاد دارند و آقای پزشکیان را اصلاح طلبی می‌دانند که باید یک نفره در برابر پنج اصولگرا بایستد .فارغ از این جدل ها که طبیعت هر انتخاباتی است این سوال جدی مطرح است که کدام جناح، رئیس جمهور چهاردهم را به پاستور می‌فرستد؟
اصولا بحث اصولگرا و اصلاح طلب بطور رسمی پس از پایان ریاست جمهوری آیت الله هاشمی رفسنجانی و از انتخابات دوم خردادسال ۷۶ به عرصه سیاسی کشور وارد شده و تاکنون ادامه یافته است ، هرچند آیت الله هاشمی رفسنجانی در آن دوره ، خود در زمره اصولگرایان محسوب می‌شد .
بر این اساس ، از سال ۶۸ تا ۷۶ دو دوره ریاست جمهوری در اختیار اصولگرایان ، از ۷۶ تا ۸۴. دو دوره در اختیار اصلاح طلبان ، از ۸۴ تا ۹۲ دو دوره در اختیار اصولگرایان و از سال ۱۳۹۲ تا ۱۴۰۰ دو دوره در اختیار اصلاح طلبان قرار داشت. از سال ۱۴۰۰ تاکنون هم مجددا در اختیار اصولگرایان بوده است که البته با شهادت آیت الله رییسی نیمه تمام باقی ماند.
چنین ترتیبی نشان دهنده آن است که اصولگرایان و اصلاح طلبان در ایران مانند تجربه اکثر کشورها، توانسته اند به تناوب ، ریاست جمهوری اسلامی ایران را هر هشت سال یکبار و به مدت دو دوره در اختیار بگیرند .
بنابراین و براساس این قانون نانوشته ( که در سایر کشورها هم پیاده شده ) همچنین با توجه به ناتمام ماندن دوره اصولگرایان که با شهادت آیت الله رییسی اتفاق افتاد ، می‌توان حدس زد که دوره چهاردهم ریاست جمهوری اسلامی ایران به احتمال قوی از آن اصولگرایان خواهد بود بویژه آنکه همه پنج کاندیدای اصولگرایان در این دوره ، بر ادامه دولت آیت الله رییسی تاکید دارند .اما این فرمول همیشگی نیست و در دنیا استثنائاتی هم داشته و دارد ، هرچند در ایران تاکنون رخ نداده است .
بعنوان مثال در آمریکا که دوران ریاست جمهوری مانند ایران چهار سال است از ۱۹۸۱ تا ۱۹۸۹ یعنی دو دوره رونالد ریگان جمهوریخواه ، رئیس جمهورآمریکا بود وپس از آن تا ۱۹۹۳ باز هم یک جمهوریخواه (جرج بوش پدر ) رئیس جمهور شد که البته تنها یک دوره دوام آورد و پس از آن بیل کلینتون دموکرات به مدت دو دوره به ریاست جمهوری آمریکا رسید . البته برعکس دوره ذکر شده ، جمهوریخواهان ازسال ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۰ ریاست جمهوری را در اختیار داشتند و ترامپ تنها در یک دوره میهمان کاخ سفید بود .
اما اگر این فرمول را کنار بگذاریم و به عوامل دیگر در هر دوره ریاست جمهوری در ایران و جهان نگاه کنیم ، ممکن است نتیجه ، متفاوت باشد .این عوامل می‌تواند شرایط سیاسی و اقتصادی کشور در هر دوره انتخابات ، حضور یک کاندیدای مطرح ، حضور آرای خاکستری در انتخابات ، نظریات خاص یک نامزد ، حمایت خاص افراد و گروه‌ها از یک نامزد و بسیاری از عوامل دیگر باشد که رفتار سیاسی مردم را در هر دوره رقم می‌زند.
به عنوان مثال در انتخابات سال ۷۶ ایران با وجود تمام تلاش اصولگرایان برای فرستادن کاندیدای خود به پاستور ، این کاندیدای اصلاح طلبان بود که علیرغم همه پیش بینی ها راهی پاستور شد و برعکس در انتخابات سال ۸۸ که اصلاح طلبان تلاش فراوانی برای نامزد خود کردند این نامزد اصولگرایان بود که علیرغم پیش بینی ها به ریاست جمهوری رسید .
بنابراین برای پی بردن به اینکه این بار کاندیدای اصولگرایان به پاستور می رود یا کاندیدای اصلاح طلبان ، باید کمتر ازدو هفته دیگر منتظر بمانیم و ببینیم سناریوی سال ۷۶ در این دوره اتفاق می افتد یا سناریوی سال ۸۸ ؟ و آیا ممکن است نخستین استثنا در تاریخ انتخابات ریاست جمهوری اسلامی ایران رقم بخورد ؟
