ویژهیادداشت

ضرورت صیانت از منابع آبی قم

یادداشتی ازعباس جعفری کنشگر اجتماعی و فعال محیط زیست

غفلت نهادهای مسئول و ضعف مدیریتی سالهاست حکمرانی منابع محدود آبی استان قم با چالش های جدی مواجه کرده است. این گونه مدیریت و برداشت فاجعه بار از مخازن آبی استان سبب شده است که سالانه بیش از يك ميليارد متر مکعب آب از سفره های زیرزمینی قم برداشت و هیچ گاه جایگزین نشود.
وابستگی کامل استان به منابع آبی خارج سرزمینی و از طرفی طرح های توسعه ای که نفعی برای بهره برداران واقعی نداشته است دیگر مجالی جهت ارزیابی اثرات مؤلفه های دیگر نگذاشته است، در واقع بررسی تاثیر عوامل دیگری همچون سرانه بارندگی سالانه پایین استان در مقایسه با میانگین کشوری و همچنین تغيير اقلیم و ویژگی های آب و هوایی منطقه در مقابل وزن تاثیرات مخرب، غیرمسؤولانه و بدون کارشناسی حکمرانی بر منابع آبی طی سالیان گذشته ناچیز است.
حقیقتاً مسئولان در گذشته اگر تسلط و اعتقادی به علوم تخصصی آمایش سرزمینی، طرح های بالا دستی، افق های توسعه و برنامه های چشم انداز داشتند، استان شاهد اجرای این حجم از برنامه های متناقض و سردرگم نبود. حکمرانی و تخصیص آب بر پایه اصول توسعه پایدار در حوزه های کشاورزی و صنعتی و حتی توسعه سکونتگاه های انسانی اعم از شهری و روستایی نبوده است.
بلکه اگر یک بررسی اجمالی بر روی هیدروگراف آبهای زیرزمینی و نقشه های هوایی استان و مقایسه ای با دهه های قبل شود مشاهده این حجم حبس منابع آبی در مناطق مرتفع و برداشت دردشت ها گواهی می دهد تئوری‌ مدیریت منابع آبی استان مبتنی بر نظرات کارشناسی و زیست محیطی نبوده و بیشتر رفافتی همراه با آزمون ‌وخطاو تقلیدی بوده است. پروژه‌های متعددی را می توان مشاهده کرد که از آب به‌عنوان یک نهاده استفاده شده اما هیچگونه سازگاری با زیست‌بوم، شاخص های توسعه‌ متوازن و پایدار نداشته است و امروز هم هیچ نهادی مسئولیت مصیبت وارده را بر عهده نمی گیرد.
رصد تعدادی از این طرح های مخرب توسط فعالان و کنشگران محیط زیستی استان قم حکایت از آن دارد که افراد پرنفوذی پشت اجرای این پروژه ها قرارداشته است که برای مبارزه با نفوذ آنها نیاز به قدرتی فراتر احساس می گردد. پروژه هایی که به قیمت نابودی قنات‌ها، سفره های آب زیر زمینی، گسترش فقر و تباهی اقتصاد جوامع روستائی، مهاجرت و حاشیه نشینی ختم شده است.
سوال اینجاست که آیا مطالعه ای بر روی آسیب های ادامه دار روند تخلیه آبخوان ها حتی در مقیاس محلی صورت گرفته است یا نه؟ اما مبرهن است که آیندگان از مسؤولانی که توجهی به وضعیت فوق بحرانی آب های تجدید شونده دراستان نداشتند و در مقابل دست اندازی به روان آب ها سکوت کردند به نیکی یاد نخواهند کرد.

لینک کوتاه این صفحه: https://nedayeghom.ir/vcte

مقالات مرتبط

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا