ندای قم /عباس جعفری کارشناس حوزه محیط زیست و حکمرانی ؛رشد روزافزون آلودگی و تخریب محیط زیست و بروز بحران های پی در پی زیست محیطی باعث شد دولت ها به طور جدی به تکاپو افتاده تا چاره ایی بیندیشند. عزم جهانی برای حفاظت محیط زیست با تشکیل نخستین کنفرانسں جهانی سازمان ملل متحد درباره انسان و محیط زیست که به کنوانسیون استکهلم معروف است، در سال ۱۹۷۲ در سوئد جنبه عینی پیدا کرد. به طوری که حق برخورداری انسان از محیط زیست سالم هم تراز با حقوق بشر شناخته شد. مجمع عمومی سازمان ملل متحد در همان سال با تصویب ماده ای، ۵ ژوئن را روز جهانی محیط زیست اعلام کرد. هدف از نامگذاری این روز، افزایش آگاهی مردم برای حفظ محیط زیست و ترغیب مسوولان به اتخاذ تدابیری برای مقابله با تخریب محیط زیست و گونه های زیستی جانوری بود. همزمان با برپایی این کنفرانس مجمع عمومی سازمان ملل قطعنامه‌ای را تصویب کرد که منجر به تشکیل UNEP ( برنامه محیط زیست سازمان ملل ) شد.
هدف UNEP از برگزاری روز جهانی محیط زیست، بخشیدن چهره ای انسانی به مسایل زیست محیطی است و برای توانمندسازی مردم برای تبدیل شدن به فعالانی در زمینه توسعه پایدار و متوازن و ارتقا این بینش بین عموم جوامع، تغییر دیدگاه‌های آنها تلاش کند تا مسئله محیط زیست بتواند نقش محوری و اساسی را در بین مردم ایفا نماید و در جهت ترویج مشارکت با هدف اطمینان از برخورداری همه ملتها از آینده‌ای امن‌تر و سعادتمندانه‌تر فعالیتهای مختلفی را با کمک دولتها و ملتها انجام دهد.
هر ساله “روز جهانی و هفته محیط زیست”، در ایران از ۱۶ تا ۲۲ خرداد برگزار می گردد و شعار محوری «سهم من در تداوم حیات» برای امسال برگزیده شده است. انتخاب به موقع این شعار یادآور وظایف اخلاقی و شرعی هر فردی در ایران اسلامی هست چراکه حفاظت از محیط زیست و هر چه در آن است ریشه در اخلاق، فرهنگ دینی و اعتقادات ملت ها دارد.
در بیشتر مذاهب، از جمله دین اسلام به طور ویژه احترام به طبیعت و حفاظت از گونه‌های زیستی موجود در آن، مورد توجه و جزو تعالیم دینی محسوب می شود و شکستن شاخه درخت به شکستن بال فرشته تشبیه شده است.
طی سالهای فعالیت دولت سیزدهم، شهید آیت الله رئیسی اهتمام ویژه ای به مسائل محیط زیستی کشور داشت و مبادرت ایشان در آزاد سازی سواحل شمال کشور در همان روزهای نخست فعالیت دولت، اقدامی بی نظیری بود که بی باکی رئیس جمهور در احقاق حقوق محیط زیستی کشور را نشان می داد. طی گزارش های ارائه شده از سوی سلاجقه ریاست سازمان حفاظت محیط زیست کشور، این دولت ۵۴ مشعل را خاموش کرد و ۵ میلیارد و ۵۰۰ میلیون یورو برای بهینه‌سازی سوخت و بهبود وضع هوا هزینه کرده است. در زمینه مشارکت اجتماعی بیش از ۲ هزار خانه محیط زیست در کشور ایجاد شده و در بخش دیپلماسی هم رایزنی هایی با دیگر کشورها در حوزه های مختلف آب و گرد و غبار صورت گرفته است.
آنچه مسلم است حل مسائل و مشکلات محیط زیستی یک وفاق و همدلی فراتر از یک سازمان و حتی دولتها را می طلبد و علی رغم همه آگاه سازی ها و تاکیدهای صورت گرفته بخصوص از جانب مقام معظم رهبری، هنوز هم الویت بسیاری از مسئولین کشور مسائل دیگری است که باعث شده همچنان پدیده هایی مانند سیل، گرد و خاک، فرونشست زمین، کاهش سطح مراتع و جنگل ها، افت سطح آبهای زیر زمینی، خشکی تالابها و بیابان زایی و… با شدت بیشتر و هزینه تخریب بالا در کشور به وقوع بپیوندد که عمده آن نتیجه زیاده خواهی و فشار بیش از حد فعالیت های انسانی و توسعه نامتوازن فارغ از توان سرزمینی در حوزه های انتخابیه برخی از نمایندگان مجلس است. سالها غفلت در گماردن مسئولینی بر مناسبات دولتی که کمترین شناخت و علمی از مبانی توسعه سرزمینی طبق قواعد آمایش سرزمینی و قابليت های اقلیمی حوضه های آبخیز را ندارند باعث شد که اکنون کشور درگیر بحران های محیط زیستی متعددی شود و عوارض تغییرات اقلیمی جهانی در ایران تشدید و بیش از سایر کشورها مشاهده شود.
