ندای قم / گزارش / زهره شعبانی ؛ بحران سیمان در هفته‌های اخیر، بار دیگر چالش‌های ساختاری اقتصاد را آشکار کرده است. به بهانه ناترازی انرژی و کمبود برق، شاهد جهش ناگهانی و بی‌سابقه قیمت سیمان بوده‌ایم، گویی که کمبود یک کالا، مجوزی برای افزایش افسارگسیخته قیمت آن در بستر‌های به ظاهر قانونی است!
کمبود سیمان در سراسر کشور یکسان نیست، اما تأثیر آن بر صنایع مختلف، از تعطیلی واحدهای تولیدی گرفته تا رکود در ساخت‌وساز، غیرقابل انکار است. استان قم، که اقتصاد آن بیش از سایر مناطق به حوزه‌های عمرانی وابسته است، بیشترین آسیب را متحمل شده است.
بر اساس گزارش‌ها، بازار سیمان پس از یک دوره التهاب، وارد فاز ثبات نسبی شده است، اما این وضعیت پایدار نیست و احتمال بازگشت نوسانات شدید همچنان وجود دارد قیمت سیمان در نقاط مختلف کشور متفاوت است، به‌عنوان مثال، سیمان پاکتی تهران با نرخ ۲۰۰ هزار تومان معامله می‌شود این تفاوت‌ها نشان‌دهنده عمق بحران و ضرورت اقدام فوری برای کنترل بازار است.
پروژه‌های عمرانی، به‌ویژه نهضت ملی مسکن، در معرض تهدید جدی
احمدی،فعال صنعت ساخت‌وساز می گوید: شرایط فعلی بازار سیمان کاملاً بحرانی است. بسیاری از پروژه‌های عمرانی، از جمله نهضت ملی مسکن، به دلیل کمبود سیمان با تأخیر مواجه شده‌اند. افزایش ناگهانی قیمت، هزینه‌های اجرایی را به شکل قابل‌توجهی افزایش داده و برخی سازندگان مجبور شده‌اند فعالیت خود را کاهش دهند.
او افزود:برخی کارخانه‌ها به دلیل مشکلات تأمین سوخت و برق، ظرفیت تولید خود را کاهش داده‌اند. کمبود گاز در فصل سرما باعث شده است که کارخانه‌ها به استفاده از مازوت روی بیاورند، که هزینه‌های حمل‌ونقل و تأمین آن بسیار بالاست. همچنین، محدودیت‌های برق در ساعات اوج مصرف باعث کاهش تولید شده است.
هنرمند دیگر فعال این عرصه گفت:نظارت دقیق بر روند عرضه و قیمت‌گذاری سیمان ضروری است. همچنین باید زیرساخت‌های تأمین انرژی برای کارخانه‌های تولیدی بهبود یابد تا تولید به حالت پایدار برسد. از طرفی، شفاف‌سازی در معاملات بورس سیمان و جلوگیری از دلالی و رانت‌خواری در بازار، می‌تواند به کاهش نوسانات قیمت کمک کند.
او ادامه داد: اگر دولت و نهادهای نظارتی اقدامات جدی و فوری انجام دهند، می‌توان انتظار داشت که بازار سیمان به‌تدریج به ثبات برسد. اما اگر مدیریت بازار به دست دلالان باقی بماند، این بحران ممکن است ماه‌ها ادامه داشته باشد.
سیمان نیزار زیر فشار بحران انرژی
کارخانه سیمان نیزار، مانند بسیاری از واحدهای تولیدی صنعت سیمان، با مشکلات جدی در تأمین سوخت مواجه شده است. کمبود گاز و برق، تولید را به شدت تحت تأثیر قرار داده و برخی کارخانه‌ها مجبور به کاهش ظرفیت تولید خود شده‌اند.
در کنار این مشکلات، محدودیت‌های برق نیز تأثیر قابل‌توجهی بر تولید سیمان داشته است. برخی کارخانه‌ها به دلیل کمبود برق، تا ۷۰ درصد ظرفیت تولید خود را از دست داده‌اند، که این امر بر عرضه سیمان در بازار تأثیر گذاشته و قیمت‌ها را افزایش داده است.
با توجه به وابستگی بالای صنعت ساخت‌وساز به سیمان، ادامه این بحران می‌تواند پروژه‌های عمرانی را با چالش‌های جدی مواجه کند. کارشناسان خواستار اقدام فوری برای تأمین پایدار انرژی و جلوگیری از اختلال در تولید سیمان شده‌اند.
کمبود و افزایش قیمت سیمان
بررسی‌های میدانی نشان می‌دهد که کمبود سیمان و افزایش قیمت آن، پروژه‌های عمرانی را در سراسر کشور تحت تأثیر قرار داده است. بر اساس گزارش‌ها، قیمت سیمان پاکتی در نقاط مختلف کشور متفاوت است. به‌عنوان مثال، سیمان پاکتی آبیک (تیپ ۲) با نرخ ۲۲۰ هزار تومان معامله می‌شود، در حالی که سیمان پاکتی سبزوار به ۲۵۰ هزار تومان رسیده است
این افزایش قیمت، بسیاری از فعالان صنعت ساخت‌وساز را با چالش‌های جدی مواجه کرده است. یکی از عوامل اصلی این بحران، اختلال در ناوگان حمل‌ونقل است که جریان انتقال مصالح را مختل کرده و دادوستد را به پایین‌ترین سطح ممکن رسانده است. برخی گزارش‌ها از بهبود نسبی شرایط حمل‌ونقل خبر می‌دهند، اما تا زمانی که این مشکل به‌طور کامل حل نشود، بازار همچنان در وضعیت رکود باقی خواهد ماند،دلالان از این بحران سودهای کلانی به جیب می زنند.
مشکل سوخت کارخانه سیمان قم برطرف می شود
محمدمنان رئیسی،نماینده مردم قم در مجلس شورای اسلامی درباره معضل تأمین سیمان در استان گفت: یکی از چالش‌های جدی کشور و استان قم در حوزه ساخت‌وساز، کمبود و نوسان در تأمین سیمان است که تلاش شده با حل مشکل سوخت کارخانه نیزار بخشی از این چالش برطرف شود.
او ادامه داد: کارخانه سیمان نیزار در گذشته با مشکل کمبود گازوئیل مواجه بود که روند تولید را دچار اختلال کرده بود، اما با رایزنی‌های صورت‌گرفته، تأمین سوخت این کارخانه انجام شده و هم‌اکنون از نظر سوخت مشکلی وجود ندارد.
سیمان تولیدی کارخانه نیزار صرف ساخت‌وساز‌های استان می‌شود
نماینده مردم قم در مجلس شورای اسلامی با تأکید بر اولویت‌بخشی به نیاز‌های مردم استان در توزیع سیمان، بیان کرد: از مدیر کارخانه نیزار تعهد گرفته‌ایم که توزیع سیمان ابتدا برای مصرف استان قم و طرح‌های نهضت ملی مسکن انجام شود و سپس در بورس کالا یا میان پیمانکاران کلان عرضه شود.
او افزود: در حال حاضر بیش از ۱۰۰ هزار واحد مسکونی در قالب طرح نهضت ملی مسکن در قم در حال احداث است که نیازمند تأمین پایدار مصالح ساختمانی هستند و اختصاص تولید این کارخانه برای این طرح‌ها حق مردم قم است.
رئیسی در پایان تصریح کرد: حل این مشکل با هماهنگی مسئولان استانی انجام شد و امیدواریم با تداوم این روند، موانع موجود در مسیر ساخت‌وساز‌های استان به حداقل برسد.
با تمهیدات اندیشیده شده قیمت سیمان متعادل می شود
حجت‌الاسلام والمسلمین قاسم روانبخش، نماینده مردم قم در مجلس شورای اسلامی، نیز در گفت‌وگو با ایمان از پیگیری‌ها برای حل مشکل ناترازی برق در حوزه صنایع سیمان خبر داد و گفت: اخیراً برخی کارخانه‌ها به دلیل ناترازی در تأمین برق با مشکل مواجه شدند. اگر تدبیر دقیقی در این زمینه اتخاذ می‌شد، شاهد تعطیلی کارخانه‌هایی مانند سیمان نیزار نبودیم.
وی افزود: به رئیس‌جمهور نیز تأکید کردم که برای صنایعی که دارای نیروگاه هستند، چه دو مگاواتی، چه چهار یا حتی 25 مگاواتی، باید سوخت مورد نیازشان تأمین شود. همچنین باید برای صنایعی که فاقد نیروگاه اختصاصی هستند، شرایط واردات یا احداث نیروگاه تسهیل گردد تا در تابستان و زمستان با بحران مواجه نشوند.
روانبخش با اشاره به تعطیلی کارخانه سیمان نیزار اظهار داشت: این کارخانه دارای یک نیروگاه 10 مگاواتی است و اگر روزانه تنها یک تانکر سوخت به آن اختصاص داده شود، نه تنها می‌تواند نیاز استان قم را به سیمان تأمین کند، بلکه امکان تولید مازاد نیز وجود دارد.
وی با انتقاد از تعطیلی کامل کارخانه سیمان ساوه افزود: این وضعیت باعث شکل‌گیری بازار سیاه سیمان شده است. نباید برق کارخانه‌های مهمی مانند سیمان به‌راحتی قطع شود، بلکه اگر ناچار به قطع برق هستیم، باید حداقل سوخت جایگزین برای ادامه فعالیت آن‌ها تأمین شود.
نماینده مردم قم از یک تصمیم مهم دولت خبر داد و گفت: خوشبختانه با پیگیری‌هایی که انجام شد، برق اختصاص‌یافته به صنایع سیمان که پیش از این تنها 10 درصد بود، امروز به 50 درصد افزایش یافته است. این اقدام اثرات مثبتی به‌همراه داشته و کارخانه‌های سیمان مانند نیزار و ساوه از آن بهره‌مند شده‌اند.
روانبخش ادامه داد: به کارخانه‌ها اطلاع داده شده و آن‌ها نیز اعلام کرده‌اند که با این اقدام بسیاری از مشکلاتشان حل شده است. کارخانه سیمان نیزار نیز با همین افزایش برق تا حدودی به چرخه تولید بازگشته، اما همچنان خواستار تأمین سوخت نیروگاه اختصاصی خود هستند. در صورت تحقق این خواسته، مشکل تأمین سیمان در استان قم به طور کامل برطرف خواهد شد.
وی در پایان تأکید کرد: مردم نگران گرانی سیمان و بتن نباشند. با اجرای این تصمیم و توزیع مناسب برق و سوخت، بازار سیاه سیمان از بین خواهد رفت و در روزهای آینده قیمت‌ها متعادل خواهد شد.
مجوز تولید برق به تولیدکنندگان سیمان داده شود
دبیر اجرایی خانه کارگر قم و رئیس کانون انجمن‌های صنفی کارگران ساختمانی نیز در گفت و گو با ایمان در این رابطه توضیح داد: استان قم رتبه اول تولید مسکن ملی در کشور است و ۷۰ هزار واحد در دست ساخت در این استان وجود دارد. این حجم بسیار بالا قاعدتاً مصرف بسیار زیاد فولاد، سیمان و بتن را دارد که در شرایط ناترازی فصل گرم سال و کمبود برق، دچار رکود شدید در تولید شده است.
اکبر شوکت افزود: ما بتن آماده را ۱ میلیون و ۹۰۰ هزار تومان می‌خریدیم و اکنون همه پیمانکاران قراردادهای قبلی را به خاطر افزایش قیمت سیمان لغو کرده و قیمت را تا ۲ میلیون و ۹۰۰ هزار تومان در هر متر مکعب بتن افزایش دادند. بلوک سیمانی برای دیوارچینی استفاده می‌شد که ۱۵ در ۵۰ آن ۷۰ درصد افزایش قیمت داشته است. ساخت و سازهای کوچک‌مقیاس البته چون اسیر بازار سیاه شدند، تا ۱ میلیون تومان نیز بابت یک پاکت سیمان پول داده‌اند. این موضوع باعث رکود شدید ساخت و ساز هم شده است؛ زیرا شما تنها در تولید بزرگ‌مقیاس است که می‌توانید حداقل ۵۰ تن سیمان از بورس بخرید و قیمت ارزان به نرخ کارخانه و بدون واسطه تحویل بگیرید که بسیار دشوار است.
شوکت ادامه داد: همه افراد نیز دسترسی به کد بورسی نیستند و چون کرایه دریافت چند کامیون سیمان بسیار بالا رفته است، این راه نیز برای مصرف کننده سیمان ارزان در نمی‌آید. در چنین شرایطی، دولتی‌ها ناگزیر فشار ناشی از کمبود برق را بر صنایع دیگری به جز سیمان آوردند که باعث تقسیم بی‌برقی در شهرک‌های صنعتی شد و در عین حال سیمان را ارزان نکرد! تولیدکنندگان سیمان تازه دارند هزینه‌هایی که در زمان قطعی برق دادند را جبران می‌کنند. چون قطع تولید دائمی سیمان خود هزینه‌های جانبی فراوان دارد.
این فعال کارگری تصریح کرد: دولت باید اقدامی کند که برق تولیدکنندگان سیمان و فولاد کشور قطع نشود و میان هیچ صنعت حساسی انتخاب نشود. بسیاری از کارخانه‌های سیمان ما خودشان ژنراتور برق دارند، اما وزارت نفت و وزارت نیرو همکاری و مجوزهای لازم را نمی‌دهند. وزارت نفت و شرکت ملی فراورده‌ها باید این مجوز را بدهد که گازوئیل و سوخت لازم برای تولید برق محلی فعلا به کارخانه‌های تولیدکننده سیمان که اغلب به ژنراتور مجهز هستند، تخصیص یابد و از گرفتن آن جلوگیری نشود و اتفاقا خود وزارتخانه ارزان به آن‌ها بدهد. این موضوع برای کارخانه‌های فولاد کشور هم صدق می‌کند! روند فعلی قطعا به بیکاری بسیاری از کارگران از کارخه‌های فولاد و سیمان و خودرو و میلگردسازی می‌انجامد و موج بحران بیکاری تا کارگاه‌های ساختمانی و… ادامه می‌یابد؛ باید جلوی آن را گرفت. نیازمند تدبیر جدی هستیم تا از این بحران مقطعی عبور کنیم!
قیمت سیمان کنترل نشود پیامدهای گسترده‌ای خواهد داشت
نظارت جدی بر قیمت‌های نابسامان سیمان ضرورتی انکارناپذیر است. نباید اجازه داد که فشار قیمت‌های سرسام‌آور بر دوش مردم سنگینی کند. عرضه سیمان باید از دست رانت‌خواران خارج شود تا اقتصاد کشور از این بحران عبور کند.
صنعت ساخت‌وساز به‌شدت وابسته به تأمین پایدار سیمان است، و هرگونه اختلال در این حوزه، پیامدهای گسترده‌ای خواهد داشت.
بحران سیمان در قم همچنان ادامه دارد و نگرانی‌ها درباره تأثیر آن بر صنعت ساخت‌وساز روز به روز بیشتر می‌شود. در حالی که پروژه‌های عمرانی، به‌ویژه نهضت ملی مسکن، نیاز مبرمی به این مصالح دارند، قیمت‌های افسارگسیخته و کمبود عرضه، چالش‌های جدی را به وجود آورده است.
فعالان بازار معتقدند که سوداگران و دلالان، با سوءاستفاده از شرایط، قیمت‌ها را به‌صورت غیرمنطقی بالا برده‌اند، در حالی که برخی کارخانه‌های تولیدی نیز با مشکلات تأمین سوخت و برق دست‌وپنجه نرم می‌کنند. این وضعیت، آینده توسعه عمرانی قم را در هاله‌ای از ابهام قرار داده است.
آیا مسئولان می‌توانند با نظارت جدی، سوداگری را از بازار سیمان حذف کنند و پروژه‌های ساخت‌وساز را از رکود نجات دهند؟ یا باید منتظر تأثیرات طولانی‌مدت این بحران بر اقتصاد استان باشیم.
