استفاده ازظرفیت نهادهای علمی حوزوی در رشد اقتصادی قم

نشست دویست و هجدهم کانون هم اندیشی تعالی و توسعه استان قم (اتاق فکر) با موضوع «بررسی ظرفیت نهادهای علمی حوزوی در رشد اقتصادی استان قم» با همکاری مؤسسه آموزش عالی طلوع مهر برگزار شد.

به گزارش ندای قم ،در ابتدای نشست محمودی مدیر پژوهش موسسه، عنوان کرد: در چند جلسه قبل اتاق فکر، به دو قابلیت اصلی استان قم اشاره شد: یکی وجود بارگاه ملکوتی حضرت فاطمه معصومه (س) و دیگری وجود حوزه علمیه و نهادهای علمی مرتبط با آن. باتوجه به تاکید بر دو زمینه فوق، نگاه اقتصادی به نهادهای علمی حوزوی علاوه بر نگاه دینی، ضرورتی اجتناب ناپذیر است؛ چرا که استان قم پایین ترین سطح درآمدی را در کشور دارد و علیرغم اینکه از قم بعنوان «شهر بین‌الملل» یاد می شود، متأسفانه هنوز وابستگی مالی شدیدی به بودجه دولتی دارد. لذا در خصوص راهکارهای حل این مسئله، ضروری است که به فرصت های تولید درآمد بومی بیش از پیش پرداخته شود . در همین راستا از مهمان محترم برنامه که پژوهشگر علم اقتصاد و خود از فضلای حوزه و مدرسین دانشگاه نیز هستند، خواهش می کنم به ارائه طرح «ظرفیت حوزه علمیه در رشد اقتصادی قم» که آماده کرده اند بپردازند.

حجت الاسلام بحرینی یزدی در آغاز سخنانش گفت: به حوزه های علمیه در برنامه ریزی اقتصادی به صورت کلان نگاه نشده است. با توجه به ظرفیت بالایی که در نهادهای حوزوی ما وجود دارد اما به همان اندازه سوگیری منفی نیز نسبت به فعالیت اقتصادی از سوی حوزه وجود دارد. وی با نگاهی تاریخی از آغاز تاسیس حوزه علمیه قم از سوی مرحوم آیت الله حاج شیخ عبدالکریم حائری، وی را اولین مبدع و مدیری کلان نگر در حوزه علمیه جهان تشیع دانست که از همان ابتدا با نگاهی دوراندیشانه، ساختاری مالی را متناسب با اقتصاد نوین آن زمان که اقتصاد انباشت نام داشت، برای حوزه طراحی کرد تا بتواند ادامه حیات آن را در طول زمان تضمین کند و در عین حال توانست به تمرکزگرایی وجوهات و کمک های مردمی برای حوزه بپردازد.

وی افزود: امروزه متاسفانه بدلیل آن‌ که حوزه از مدرنیته عقب افتاد، اقتصادش نیز دستخوش آسیب شد تا جایی که برای ادامه حیات بایستی دست به دامن بودجه دولتی باشد و خودش هیچ درآمدی نداشته باشد. قبل از انقلاب برخی از مراجع با جذب منابع مالی مردم را به کارهای عام المنفعه رهنمون می ساختند و این هم از نظر دینی و معنوی اجر اخروی داشت و هم کنشی اجتماعی و خودجوش تلقی می شد که اثرات مادی و معنوی بسیاری برای همه اقشار جامعه بهمراه داشت. بیمارستان سازی، مدرسه سازی، تعمیر آب انبارها و لایروبی قنات ها، جاده سازی و بسیاری فعالیت های عام المنفعه دیگر به حمایت علما و با همکاری تجار و خیرین انجام می شد. اما حوزه می بایست با رصد تغییرات جهانی بخصوص در حوزه اقتصاد، خودش را روزآمد می کرد ولی متاسفانه دچار ایستایی شد و عقب ماند.

وی افزود: پس از پیروزی انقلاب، سه اتفاق مهم در حوزه افتاد؛ یکی به حوزه ها اجازه بهره برداری محدود از منابع مالی داده شد، دوم آنکه در دولت اصلاحات بطور رسمی مراکز حوزوی دارای ردیف بودجه دولتی شدند و سوم تاسیس نهادهای حوزوی با منابع مالی مستقل بود، در آغاز انقلاب شعاری انحرافی دامن گیر حوزه ها شد و آن استقلال مالی حوزه بود. حوزه نهادی با کارکرد اقتصادی نیست ولی به این معنا هم نیست که رفتار اقتصادی نباید داشته باشد.

وی در ادامه به سه ظرفیت اقتصادی حوزه یعنی ۱.جذب بودجه دولتی ۲. استفاده بهینه از منابع موجود ۳. ظرفیت بین الملل پرداخت و گفت: بحث اصلی من پیرامون ظرفیت بین المللی حوزه است و طرحی را با دوستانم آماده رونمایی داریم و در این جلسه پیش طرح آن را خدمتتان عرضه خواهم کرد.

حجت الاسلام بحرینی افزود: یکی از ظرفیت های بین المللی حوزه که می تواند از نظر اقتصادی بسیار حائز اهمیت باشد، گردشگری دینی است که با مبحث زیارت به کلی متمایز است. قم سالانه میلیون ها مسافر و زائر را جذب می کند اما مقصد گردشگری به حساب نمی آید چون اگر مقصد گردشگری حساب می‌شد، مسافران در قم پول خرج می کردند در حالی که این طور نیست و همه سر راه، سری هم به حرم مطهر می زنند و بعد به مقصد اصلی خود رهسپار می شوند.