ندای قم / گزارش / مهدی بخشی سورکی
اربعین شهادت سومین امام شیعیان فرارسید تا بار دیگر آتش عشق به حسین بن علی (ع) در دل شیعیان زبانه کشد. مغناطیس اربعین عاشقان را از جای‌جای این کره خاکی فراخواند تا در بزرگ‌ترین اجتماع تاریخ بشریت، همانند رودهای خروشانی به اقیانوس بیکران کربلا طی طریق کنند.
بیش از ۱۰ روز است خادمان حسینی در جای‌جای سرزمین عراق کریمانه از زائران سیدالشهدا (ع) استقبال و پذیرایی می‌کنند و هر آنچه در توان دارند برای خدمت به زوار امام حسین (ع) در طبق اخلاص آوردند و تلاش کردند تا در ثواب زیارت میلیون‌ها دلداده‌ای که رهسپار سرزمین کربلا شدند شریک باشند.
بعد از سه سال که به دلیل شیوع بیماری کرونا محدودیت‌هایی برای سفر زائران اربعین وجود داشته، با فروکش کردن این ویروس منحوس زمینه حضور خیل عاشقان حسینی در مراسم اربعین امسال فراهم شد.
به گفته مسئولان عراقی بیش از ۲۰ میلیون نفر در مراسم اربعین امسال حاضر شدند که ۱۵ میلیون نفر از آنان مردم شهرهای مختلف عراق و ۵ میلیون دیگر نیز از سایر کشورها هستند.
مسیر اصلی پیاده‌روی اربعین حسینی طریق نجف به کربلا بود که این مسیر حدود ۹۰ کیلومتری از حرم امیرالمؤمنین (ع) آغاز و به بین‌الحرمین شریفین منتهی می‌شود.
این مسیر با ۱۴۵۲ عمود که فاصله هر کدام ۵۰ متر است، نشانه‌گذاری شده تا زائران راحت‌تر بتوانند در مسیر پیاده‌روی یکدیگر را پیدا کنند.
حرکت اصلی زائران مسیر پیاده‌روی نجف به کربلا سه روز قبل از اربعین حسینی از میدان ثوره العشرین در منطقه اصلی شهر نجف به سمت کربلا آغاز شد و زوار حسینی پس از زیارت بارگاه امام علی (ع) با پای پیاده به سمت کربلا رهسپار شدند.
در این مسیر موکب‌های فراوانی از سوی اهالی مناطق مختلف عراق برپا شد و در قدم‌به‌قدم این طریق خدمات گسترده‌ای به زائران اربعین ارائه می‌شد.
تعداد قابل‌توجهی از موکب‌های ایرانی نیز در این مسیر مستقر بودند و علاوه بر خدمات اسکان و پذیرایی برنامه‌های مختلف عزاداری و فرهنگی نیز برای زائران داشتند که ازجمله آنان می‌توان به موکب آستان قدس رضوی، موکب حرم حضرت معصومه (س)، موکب ریحانه الحسین (ع) و موکب مسجد مقدس جمکران اشاره کرد.
یکی دیگر از مسیرهای پیاده‌روی اربعین از سمت نجف اشرف به کربلا، مسیر روستایی و محلی طریق العلما یا طریق الفرات است که این مسیر از کنار مسجد کوفه و مسجد سهله از کنار روستای زرگه آغاز می‌شود.
عبور از دل نخلستان و همچنین از کنار رود فرات از جاذبه‌های این مسیر محلی است که اهالی این منطقه نیز با روی گشاده از زائران پذیرایی می‌کنند.
این طریق که مسیر محلی عراقی‌ها به شمار می‌رود، در سالهای اخیر شاهد حضور زائران ایرانی بسیاری نیز بوده و تعدادی موکب ایرانی ازجمله موکب امام مهدی (عج) در این منطقه برپاشده تا در کنار اهالی منطقه به زائران خدمات‌رسانی کنند.
مسیر کفل، حله و طویریج نیز یکی دیگر از مسیرهای پیاده‌روی زائران اربعین است که این منطقه به دلیل آنکه مسیر انتقال دختران و بانوان اهل‌بیت (ع) و اسرای کربلا به کوفه و ازآنجا به شام بوده است بیشتر زنان عراقی این مسیر را برای حرکت پیاده خود به شهر کربلا انتخاب می‌کنند.
در این منطقه و در ۹ کیلومتری شهر حله مرقد حضرت شریفه (س) از دختران امام حسن مجتبی (ع) وجود دارد که روایت‌شده این بانو در مسیر حرکت اسرای کربلا در این منطقه به دلیل شدت سختی‌ها و مصیبت‌های وارده به شهادت می‌رسند.
مرقد این بانو هم‌اکنون موردتوجه بسیاری از اهالی عراق است و از ایشان به‌عنوان طبیب اهل‌بیت (ع) نیز یاد می‌شود، چراکه از گذشته تاکنون بسیاری از مردم عراق حاجات مادی و مشکلات خود ازجمله شفای بیمارانشان را با توسل به این امامزاده گرفته‌اند و بسیاری از زائران اربعین حسینی در مسیر حرکت خود به زیارت این بانو نیز مشرف می‌شوند.
مسیر اسکندریه به مسیب و ازآنجا به کربلا ازجمله محورهای دیگر محلی پیاده‌روی زائران سیدالشهدا (ع) است که حوالی ۴۰ کیلومتری شمال کربلا از سمت بغداد و کاظمین و در استان بابل عراق قرار دارد.
این مسیر که در میان نخلستان است و از کنار رودخانه‌های بزرگ و کوچک عبور می‌کند در روزهای منتهی به اربعین شاهد حضور زائران پیاده بسیاری از شهرهای مختلف عراق است.
جلوه‌های زیبایی و محبت به‌واسطه عشق به حسین (ع) و به فرموده مقام معظم رهبری «رفتار کریمانه» در اربعین موج می‌زند و گاهی انسان را متحیر می‌کند آنگاه‌که از هر نوع غذا و آشامیدنی برای زائرین فراهم می‌آوردند و با التماس و خواهش از او می‌خواهند از این برکات حسینی استفاده کنند و یا آنجا که پای خسته زائران را می‌شویند و به آن افتخار می‌کنند.
حال و هوای عمود ۱۴۰۷ جایی که برای اولین بار چشم زائران پیاده مسیر نجف در ورودی کربلا به بارگاه منور قمر بنی‌هاشم (ع) باز می‌شود نیز دیدنی است، آنگاه‌که زائر خسته از مسیر به ناگاه چشمش گنبد و گلدسته حرم مطهر ابوالفضل العباس (ع) را قاب می‌گیرد و اشک اشتیاق بر گونه‌هایش جاری می‌شود.
عمود ۱۴۰۷ اولین نقطه‌ای است که زائران پیاده مسیر نجف به کربلا چشمانشان به گنبد قمر بنی‌هاشم می‌افتد که لحظاتی در این عمود توقف کرده و اولین سلام را به سید و سالار شهیدان و حضرت ابوالفضل العباس (ع) می‌دهند.
در ساعات منتهی به شب اربعین حسینی همه زائران تلاش کردند تا خود را به کربلا برسانند و آنانی که دیگر توان پیاده رفتن نیز نداشتند با استفاده از خودروها خودشان را به کربلا رساندند، هرچند که از اواخر هفته گذشته به دلیل ازدحام جمعیت مسیر ورودی به کربلا از سمت نجف با ترافیک سنگینی مواجه بود و ورود خودروها از ۳۰ کیلومتری این شهر با دشواری صورت می‌گرفت و در برخی از ساعت‌ها نیز این مسیر به سمت نجف یک‌طرفه می‌شد.
از ساعات ابتدایی روز قبل از اربعین حسینی دسته‌های عزاداری از شهرهای عراق و کشورهای مختلف از خیابان باب القبله امام حسین (ع) حرکت خود را آغاز کرده و بر سر و سینه‌زنان پس از ورود به حرم سیدالشهدا (ع) با حرکت به سمت بین‌الحرمین و سپس حرم قمر بنی‌هاشم در مصیبت چهلمین روز شهادت سید شباب اهل الجنه عزاداری کردند.
دسته عزاداری بنی عامر که از معروف‌ترین و بزرگ‌ترین دسته‌های عزاداری اربعین حسینی در عراق به شمار می‌رود و همه‌ساله با پای پیاده از شهر بصره راهی کربلا می‌شوند، روز جمعه ۲۵ شهریورماه به بین‌الحرمین رسیدند و عزاداری مخصوص خود را انجام دادند.
هزاران نفر از بنی عامری‌ها در این دسته عزاداری, لباس‌های سفیدی به تن داشتند و پیام خود را با توجه به مسائل اخیر در کشور عراق، آیه ۶۰ سوره آل‌عمران قرار دادند و آن را در بین‌الحرمین به نمایش گذاشتند که: «اِعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللّه جَمِیعاً وَلاَ تَفَرَّقُوا، همگی به ریسمان الهی چنگ زنید و پراکنده نشوید.»
در شب اربعین حسینی، بین‌الحرمین و خیابان‌های اطراف حرم‌های مطهر، مملو از جمعیت زائرین و تردد در این مناطق با سختی امکان‌پذیر بود. بسیاری از شبکه‌های داخلی عراق و سایر کشورهای مختلف عزاداری شب و روز اربعین در کربلا را پخش کردند.
عزاداران کشورهای مختلف ازجمله ایران، لبنان، کویت، بحرین، هند، افغانستان، ترکیه، سوریه، بحرین و… هر کدام با نمادهایی یکرنگ همانند سربند و یا لباس‌های متحدالشکل با ورود به حرم‌های شریفین به سوگواری می‌پردازند.
نیروهای نظامی عراق ازجمله نیروی مردمی حشدالشعبی در قالب دسته‌های عزاداری با لباس نظامی و با در دست داشتن تصاویر سردار شهید حاج قاسم سلیمانی، شهید مهندس ابومهدی المهندس و سایر شهدای جبهه مقاومت در مراسم عزاداری شب و روز مراسم اربعین حسینی کربلا شرکت کردند.
دسته عزاداری لبنانی‌ها نیز با در دست داشتن پرچم‌های حزب‌الله و تصاویر شهدا، یاد شهدای جبهه مقاومت را در حرم‌های مطهر گرامی داشتند.
صدها نفر از شیعیان کشورهای آفریقایی نیز درحالی‌که تصاویر شیخ زکزاکی و فرزندان شهیدش را به همراه داشتند در صحن بین‌الحرمین حضور یافتند و به عزاداری پرداختند.
حرم‌های مطهر سیدالشهدا (ع) و ابوالفضل العباس (ع) به‌صورت کامل سیاه‌پوش شده و در ورودی حرم از سمت باب القبله این روایت از امام رضا (ع) نقش بسته است که فرمودند: «إنَّ یومَ الحُسَین، أقرَحَ جُفُونَنا، أسبَلَ دُمُوعَنا، روز حسین (ع) پلک های ما را زخم کرده است و اشک‌های ما را جاری کرده است.»
از روزها و شب‌های گذشته بسیاری از عراقی‌ها برای آنکه شرایط بهتری برای حضور زائران کشورهای خارجی در شهر کربلا فراهم باشد در همان ورودی شهر زیارت اربعین را قرائت می‌کنند و به شهرهای خود بازمی‌گردند.
موکب‌های ابتدای طریق نجف به کربلا پس از ده روز ارائه خدمات اسکان و پذیرایی به زوار سیدالشهدا (ع)، به کار خود پایان دادند و برای حضور در روز اربعین حسینی در کربلا به سمت این شهر حرکت کردند.
تقریباً در تمامی ورودی‌ها، خیابان‌ها و کوچه‌های شهر کربلا موکب‌های پذیرایی زائران برپا است و خدمات موکب‌ها تا ظهر روز اربعین نیز ادامه داشت.
در اطراف بنای صحن عقیله که در جوار حرم امام حسین (ع) به وسعت ۵ هزار مترمربع قرار دارد و از سوی ستاد عتبات عالیات ایران در حال ساخت است، موکب‌های ایرانی مستقرشده و شبانه‌روزی به زائران خدمت‌رسانی می‌کنند.
در نقاط مختلف شهر کربلا مراسمات عزاداری اربعین حسینی در موکب‌های کربلایی‌ها و موکب‌های ایرانی مستقر در این شهر برگزار و کاروان‌های تعزیه مانند اسرای کربلا نیز در برخی از خیابان‌های کربلا به سمت کربلا حرکت در آمده بود.
قم در اربعین حسینی غرق در عزا بود
همزمان با اربعین حسینی شهر قم شاهد حضور پرشور و متراکم دسته‌جات عزاداری و آیین‌های مختلف سوگواری است.
از صبح روزشنبه حرم مطهر حضرت فاطمه معصومه(س) و مسیرهای منتهی به حرم مطهر شاهد حضور پرتعداد دسته‌جات عزاداری و هیآت مذهبی از اقوام و گویش‌های مختلف بود و در بیوت مراجع، حسینیه‌ها، مساجد، تکایا و هیآت مذهبی نیز برنامه‌های مختلف آیینی مانند مجالس روضه، تعزیه‌خوانی، عزاداری، پرده‌خوانی و غیره برپا بود.
شهر قم به خاطر موقعیت مواصلاتی و همچنین حضور بارگاه نورانی حضرت کریمه اهل‌بیت(س) و مسجد مقدس جمکران میزبان میلیونی زائران ایرانی و غیر ایرانی اربعین در مسیر رفت‌وبرگشت به کربلای معلا است و امسال با کنترل نسبی بیماری کرونا، حضور زائران از اقوام و ملیت‌های مختلف بسیار پرشورتر از سالهای دیگر برآورد می‌شود.
به گفته مدیران شهری قم، رکورد اسکان در کمپینگ های اسکان قم با نصب افزون بر ۴ هزار تخته چادر در شب اربعین شکسته شده که این آمار طی ۵ سال گذشته بی‌سابقه بوده است، همچنین ظرفیت پارکینگ‌های عمومی نیز تکمیل‌شده که نشان از حضور گسترده زائران و مسافران به شهر قم است.
در اطراف حرم مطهر، حضور دسته‌جات عزاداری بسیار پررنگ است، یکی از ویژگی‌های اربعین امسال در قم، به حرکت درآمدن دسته‌های عزاداری اقوام و گویش‌های مختلف از سرتاسر کشور است که همزمان با اربعین خود را به شهر قم رسانده‌اند.
همچنین در اربعین حسینی مراسم پیاده‌روی و اجتماع دلدادگان حسینی نیز از عصر روزشنبه در دونقطه شهرقم از ابتدای بلوار پیامبر اعظم (س) تا جمکران و از خیابان نیروگاه تا امامزاده سید معصوم و ۶ نقطه شهرهای تابعه استان برگزار شد و از زائران و مجاوران حضور گسترده و پرشوری دراین مراسم داشتند.
